Γράμμα από την Γερμανία (2)

Στην Γερμανία επίσης, την χώρα με ισχυρή αυτοκινητοβιομηχανία, τα μέσα μαζικής μεταφοράς κυριαρχούν και κυρίως εκείνα της σταθερής τροχιάς, τραμ και τρένα. Το εκτεταμένο συγκοινωνιακό δίκτυο, που λειτουργεί όμως, επιτρέπει την ανάπτυξη των πόλεων και των χωριών σε ισορροπία και για αυτό δεν υπάρχουν τεράστιες πόλεις και φαινόμενα σαν τη δική μας Αττική όπου είναι μαζεμένο το 50% του πληθυσμού της χώρας μας.

Αλλά και οι άλλες υπηρεσίες όπως η ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα, η εκπαίδευση, κλπ. είναι οργανωμένες έτσι ώστε να εξυπηρετείται ο πολίτης-καταναλωτής τους. Ο βασικός λόγος που έγιναν όλα αυτά είναι διότι οι βιομηχανικές επιχειρήσεις (το «κεφάλαιο» δηλαδή) ήθελαν ο εργάτης να πηγαίνει γρήγορα και εύκολα στην εργασία του. Η συνολική παραγωγικότητα είναι που επέβαλλε αυτό το μοντέλο σε συνδυασμό με τις διεκδικήσεις των ισχυρών συνδικάτων και χωρίς αμφιβολία την επίδραση από το τότε αντίπαλο δέος των Λαϊκοδημοκρατικών γειτονικών κρατών. Προφανώς αυτά όλα ήσαν καλά για του πολίτες. Έτσι δεν είναι;

Γράμμα από την Γερμανία (1)

 

Φίλε Έρμε,

παρακολουθώ κατα καιρούς τα γραφόμενα σου και έπειτα από παρότρυνση κοινού μας φίλου σου στέλνω το κείμενο που ακολουθεί κι όσο έχω όρεξη θα σου στείλω και μερικά ακόμα. Ελπίζω να δείξεις κατανόηση για το στιλ μου και τα όποια λάθη μου. Τώρα που σου γράφω, είμαι στο Μόναχο. Είναι Κυριακή απόγευμα και εδώ στον σιδηροδρομικό σταθμό, βλέπω τους Γερμανούς να γυρνάνε φορτωμένοι με τα σακίδια τους από την εκδρομή τους.

Συχνά, το ξέρεις, ταξιδεύω σε Ευρωπαϊκές χώρες για επαγγελματικούς λόγους. Συχνά, σε κάθε αεροδρόμιο και σιδηροδρομικό σταθμό, βλέπω Έλληνες (κατοίκους της Ελλάδας δηλαδή και όχι μετανάστες) που είτε ταξιδεύουν σαν κι εμένα για τις δουλειές τους είτε είναι τουρίστες.

Σαρακοστή σε όλα!

Δεν υπάρχει κάτι που δεν έχει ειπωθεί για τις αιτίες που φτάσαμε ως εδώ. Δεν υπάρχει κενό στην πληροφόρησή μας για την πορεία μας ως εδώ. Με ακρότητες, με ελλείψεις ή με γενικεύσεις μερικές φορές, πολλοί έγκριτοι δημοσιολόγοι και κοινωνικοί επιστήμονες αλλά και πολιτικοί –οι τελευταίοι με εκλάμψεις αυτοκριτικής- όλοι τους έχουν περιγράψει τις εξελίξεις. Θα πνιγούμε από την πολλή πληροφόρηση και ανάλυση.

Όλοι μας καταλάβαμε για τα σι-ντι-ες, τα ομόλογα, τον Γιούνγκερ, τον Σαρκοζί και τη Μέρκελ και μάθαμε τα πάντα για τις στρατηγικές που ακολουθούν ενόψει των δικών τους εκλογών.

Αλλά σε ότι αφορά τα δικά μας δεν γίναμε σοφότεροι. Πειστήκαμε πάντως ότι εδώ, όλοι θέλουν να κλείνουν τα θέματα και τι ψάχνεις να βρεις ποιος έφτιαξε και για ποιο ακριβώς θέμα ή ποια φάση της τραγωδίας! Κυρίως δεν ξέρουμε τι παίζει για το δικό μας μέλλον. Νομίζω ότι κανείς δεν ξέρει. Ούτε την απόσταση από αυτό το μέλλον, που θέλουμε να ‘ναι πιο καλό από το τώρα, ξέρουμε. 

Η τρέχουσα προεκλογική εκστρατεία, που έχει αναμφίβολα ξεκινήσει, είναι ανιαρή ακριβώς για αυτό τον λόγο: τίποτα δεν μπορεί να μας εκπλήξει είτε θετικά είτε αρνητικά. Τα περιμένουμε όλα και όλα τα θεωρούμε πιθανά.

Μερικοί λένε πως η επιλογή των πολιτικών προσώπων είναι καθοριστική. Ίσως. Αλλά δείτε τους νέους πολιτικούς: ένα κλάμα κι ένα δράμα. Ημιμαθείς και αυτάρεσκοι. Γόνοι γνωστών πολιτικών ή με «διασυνδέσεις». Για σχεδόν όλους αυτούς, η πολιτική είναι ένα καλό επάγγελμα που στους τωρινούς καιρούς με τις οικονομικές δυσκολίες, εμφανίζεται να έχει και συγκεκριμένο χρηματικό ενδιαφέρον.

Α, εκείνες οι μέρες δόξης του Καραμανλή, του Ανδρέα, και των δρόμων και των πλατειών που γέμιζαν με ομοιόμορφα λάβαρα! Οι σημερινοί επίγονοι τους είναι σαν κακομοιριασμένοι διαχειριστές κτημάτων που χορταριάζουν αναξιοποίητα και διαρκώς μειώνεται η αξία τους. Τα πάλαι ποτέ κόμματα-κάστρα, αφού το πολιτικό τζάκι του ιδρυτή ασέλγησε και τα ρήμαξε, τώρα που το «κάστρο» έχει υπέρογκο κόστος συντήρησης και θέλει κάποια ανακαίνιση ή και αναστύλωση σε μερικά σημεία του, το παράδωσαν στους μωροφιλόδοξους παρατρεχάμενους κι εκείνοι αφιερώθηκαν στα ιδιαίτερα χόμπι του ο καθείς.

Λάθη χωρίς εξήγηση πηγή για νέα «λάθη»

Για πολλά χρόνια οι αριστεροί πολίτες μιλούσαν για τα «λάθη της Ηγεσίας του κινήματος» ενώ με το ίδιο επιχείρημα στις κουβέντες του καφενείου τους πυροβολούσαν οι άλλοι για «τα απανωτά λάθη της Ηγεσίας σας». Λάθη λοιπόν εν αρχή έκανε το ΚΚΕ. Όμως επειδή το Κόμμα ξέρει να ελέγχει το μέλλον που είναι ως παρελθόν, μπορεί να κάνει όση «αυτοκριτική» χρειάζεται και να ξαναγράφει την ιστορία του διότι «η αλήθεια είναι ταξική και όχι απόλυτη» κι επειδή το Κόμμα είναι ηγέτης της πρωτοπόρας τάξης, έχει εντέλει το αλάθητο. Παέι και τελείωσε και ξανά προς αγώνες τραβά!

Η Δεξιά ή το Κέντρο, οι ηγεσίες τους δηλαδή, πότε δεν παραδέχτηκαν ότι έκαναν λάθη και αυτό, καθώς τώρα οι ιστορικοί μελετώντας τα ιστορικά γεγονότα αποδεικνύουν ότι κακώς έγιναν κάποια πράγματα από μεριάς τους, είναι ένα άγος που τους συνοδεύει και τους σημαδεύει: όσα έκαναν δεν ήσαν λάθη αλλά συνειδητές επιλογές!

Και αυτό είναι το θέμα μου στο κείμενο αυτό: Τα λάθη.

Τα μεγάλα λόγια και τα καιροφυλακτούντα μυρμήγκια

Υπάρχει η άποψη ότι στην πολιτική αρθογραφία πρέπει να παρουσιάζει κανείς το επιθυμητό και ζητούμενο ως δεδομένο διότι έτσι δημιουργεί δυναμικό ευόδωσης των πολιτικών του στόχων.

Στις μέρες μας, εκείνος που θέλει να φανεί ότι σφόδρα επιθυμεί να ανατραπεί το «σάπιο» πολιτικό σύστημα ξεκινάει την ανάλυση του με εκφράσεις όπως (η ορθογραφία παρέμεινε) «Το πολιτικό σύστημα της χώρας καταρρέει και διαλύεται» για να συνεχίσει πως «καθώς οι ηρακλειδείς του καταρρέοντος πολιτικού συστήματος, μνημονιακά κόμματα, οικονομικά συμφέροντα και ΜΜΕ, πανικόβλητοι μπροστά στην επερχόμενη λαϊκή θύελλα προσπαθούν να παρατείνουν την παραμονή της κυβέρνησης των τροϊκανών στην εξουσία, ο λαός που έχει και τη δύναμη και την ωριμότητα και την αποφασιστικότητα, πρέπει να τις επιβάλει. Αυτή η κυβέρνηση είναι επικίνδυνη για τον λαό και τη χώρα και πρέπει να φύγει. Ο δικομματισμόςκαι οι παραφυάδες του πρέπει να συντριβούν.» 

Αλλά αυτός είναι ένας λόγος προς ανεγκέφαλους οπαδούς και όχι προς σκεπτόμενους πολίτες τους οποίους διακατέχει ο προβληματισμός για την επόμενη ημέρα.

Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

Έτσι χαρακτηρίστηκε η 8 Μαρτίου με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ από το 1977.

Βέβαια όλα ξεκίνησαν από το 1909 όταν το τότε Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ –ναι, υπήρχε και τέτοιο κόμμα τότε- για πρώτη φορά έθεσε το θέμα της υπερεκμετάλλευσης της γυναικείας εργασίας στα εργοστάσια της εποχής. Η 8^η του Μάρτη ήταν μια μέρα αγώνα για τα δικαιώματα της γυναίκας και η αφίσα που συνοδεύει το κείμενο σήμερα είναι από μια τέτοια μέρα του 1914.

Το «κυνήγι μαγισσών» κάνει κακό στη Δημοκρατία

Ένας «λαός» απεγνωσμένος και απελπισμένος έχει το δικαίωμα ή καλύτερα την υποχρέωση, να διαμαρτύρεται. Οφείλει να διεκδικεί από τις εξουσίες εκείνα που του στερούν συχνά παράνομα και αυθαίρετα. Το δημοκρατικό πολίτευμα μας αποδέχεται αυτόν τον τρόπο αντίδρασης, για να μη πω ότι τον υποστηρίζει.

Ό,τι κάνει μια ομάδα πολιτών, ο τρόπος ή η αισθητική μιας διαμαρτυρίας δεν είναι άσχετα με το περιεχόμενο αλλά κυρίως με το ήθος αυτών που διαμαρτύρονται. Όσοι από εμάς διεκδικούμε το δικαίωμα της διαμαρτυρίας έχουμε και την υποχρέωση η μορφή της διαμαρτυρίας αλλά και η στάση μας να είναι συμβατή με τις αξίες τις οποίες υποτίθεται ότι διεκδικούμε από την εξουσία, την κάθε εξουσία.

Διαπιστώνω ότι τα τελευταία χρόνια η διαμαρτυρία και μάλιστα ορισμένες μορφές της, έχει αποκτήσει σχετική αυτονομία ως προς το περιεχόμενο των αιτημάτων για την κατάκτηση των οποίων γίνεται. Δεν υπάρχει κάποιος σχεδιασμός των ενεργειών κυρίως για να δοθεί μια ουσιαστική συνέχεια. Νομίζω ότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον για την αποτελεσματικότητα κάθε αγώνα κυρίως σε βάθος χρόνου. Διότι ένας αγώνας δεν εξαντλείται σε μια μόνο διαμαρτυρία. Μακάρι να ήταν έτσι! Τις πιο πολλές φορές οι αγώνες των πολιτών απαιτούν πολλές διαδοχικές ενέργειες με κλιμάκωση που αποβλέπει όμως σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα και όχι απλώς σε επαναστατική γυμναστική ή σε μάταιες προσπάθειες –μάταιες διότι κανείς δεν πιστεύει ότι θα κερδηθεί ο συγκεκριμένος αγώνας ούτε αυτοί που ηγούνται των πρωτοβουλιών- κάποιων ξεκομμένων από τους πλήθος «ηγετών», για «την τιμή των όπλων» και τη διατήρηση της καρέκλας.

Η μάχη της πατάτας

Υπάρχουν αυτοί που ισχυρίζονται ότι για κάθε πρόβλημα έχουν την σωστή, μία και μοναδική λύση. Υπάρχουν και οι άλλοι που δεν αναγνωρίζουν καν το πρόβλημα. Υπάρχουν τέλος και εκείνοι, που προσπαθούν να κατανοήσουν το πρόβλημα και είτε απλώς συμπάσχουν είτε –αλλά είναι ελάχιστοι σε τούτη την τελευταία κατηγορία- προσπαθούν να σκεφτούν και να προτείνουν λύσεις. Διότι στα θέματα κοινωνικής οργάνωσης είναι πιο πιθανόν να υπάρχουν περισσότερες λύσεις από μία.

Ανάλογα με το που τοποθετείται καθείς, είναι και η ουσιαστική πολιτική του ένταξη. Διότι ο τρόπος που ο κάθε πολίτης αντιμετωπίζει τα κοινωνικά προβλήματα, θεωρητικώς και πρακτικώς, είναι πλέον το βασικό κριτήριο πολιτικής κατάταξης και όχι η δήλωση για συμφωνία με τη μια ή την άλλη κομματική γραμμή.

Στην πρώτη κατηγορία, ας πούμε, ανήκουν όλοι εκείνοι που ασπάζονται τη «γραμμή» κάποιου θνητού ατόμου ή κάποιας συλλογικής εξουσιαστικής ομάδας. Επίσης εδώ ανήκουν και οι οπαδοί υπερβατικών καταστάσεων, από Αρχάγγελο Μιχαήλ μέχρι Ελοχίμ και βάλε. Στην σύγχρονη ελληνική κοινωνία το στρώμα αυτών των ανθρώπων τέμνει οριζοντίως όλους τους υπάρχοντες κομματικούς σχηματισμούς και συγκεντρώνει άνετα το ποσοστό του 40% στο σύνολο των πολιτών.