Αμήχανος Δημοτικός Προϋπολογισμός

Υπάρχουν δύο τρόποι να βιώσει κάποιος την οικονομική κρίση. Ο ένας είναι να παρακολουθεί τα δελτία ειδήσεων σε όλα τα μέσα ενημέρωσης. Ο άλλος να μετράει τα λεφτά του. Περιττό να πως ποιός είναι ο πιο σαφής και . . . κατανοητός.

Ο σχολιασμός των δεδομένων για το εθνικό μας χρέος, την αδυναμία είσπραξης των φόρων, την ανυπαρξία επενδύσεων και θέσεων εργασίας γίνεται όλο και περισσότερο με τρόπο που αποτρέπει την κατανόηση και βυθίζει τον αποδέκτη όλης αυτής της πληροφόρησης στα ερέβη της απελπισίας. Όχι, λάθος. Η απελπισία έρχεται όταν ο πολίτης κάνει τους λογαριασμούς του και βλέπει το οικογενειακό έλλειμμα να μεγαλώνει.

Οι διάφοροι ειδικοί, συνειδητά είτε ασυνείδητα, δημιουργούν την βεβαιότητα ότι η διαχείριση των οικονομικών είναι κάτι εξαιρετικά δύσκολο και πολύπλοκο και απαιτεί ειδικούς κι εμπειρογνώμονες, καθηγητές και σοφούς, που να παίζουν στα δάκτυλα τις διαδικασίες ροής του παγκόσμιου. Ζητούν να υποκαταστήσουν την πολιτική λειτουργία των δημόσιων οικονομικών (και του Προϋπολογισμού) με ειδικούς τεσνικούς χειρισμούς. Το ότι τέτοιοι «ειδικοί» μας οδήγησαν ως εδώ, ως διαπίστωση και μόνο, από τους «σώφρονες» χαρακτηρίζεται λαϊκισμός και αναίδεια. Και πριν ακούσω να λέγεται ως αντίλογος το «ρε, με κάνεις εμένα Πρωθυπουργό και θα δεις!» σπεύδω να μιλήσω για τα οικονομικά του οίκου μας, του Δήμου μας δηλαδή.

Διότι η διοίκηση ενός Δήμου σαν τον δικό μας, είναι μικρογραφία της διοίκηση της χώρας αλλά ευτυχώς για εμάς ο Δήμος μας είναι σε καλύτερη «δημοσιονομική» κατάσταση, όπως θα δούμε, αλλά μάλλον κινείται με το ίδιο στιλ: διαχειριζόμαστε ότι μας είπαν ότι έχουμε χωρίς απαιτήσεις ανάπτυξης!

Πάντως, είναι εξαιρετικά θετικό που για πρώτη φορά εφέτος, είδαμε νούμερα να δίνονται στην δημοσιότητα για την οικονομική λειτουργία του Δήμου. Όσα αναφέρω στην συνέχεια στηρίζονται σε κείμενα που βρήκα σε γειτονικούς δικτυότοπους για τον Προϋπολογισμό του Δήμου  και για το Πρόγραμμα Τεχνικών Έργων .

Προφανώς και είναι πιο πολλές οι απορίες μου από τις απόψεις, αλλά ελπίζω στην πορεία της συζήτησης να πάρουμε τις απαντήσεις που θέλουμε. Επίσης επειδή αγνοώ τις λεπτομέρειες του τυπικού της οικονομικής διαχείρισης, ευχαρίστως θα περιμένω διορθώσεις και παρατηρήσεις.

Είναι λογικό, η κατάρτιση τόσο του Προϋπολογισμού όσο και Προγράμματος Τεχνικών έργων για το 2011, να έγινε με άθροιση των αντίστοιχων προγραμμάτων των προηγούμενων διοικήσεων.

Οπότε ουσιαστικά η εικόνα είναι η εικόνα του τρόπου που οι προηγούμενες διοικήσεις των Δήμων Αλιάρτου και Θεσπιών αντιμετώπιζαν τον οικονομικό προγραμματισμό του Δήμου τους: εργασίες που γίνονται για να καλύψουν τρύπες (κυριολεκτικά για τους δρόμους και μεταφορικά για τις άλλες ανάγκες) και όχι ένεκα μακροπρόθεσμου σχεδιασμού για την ανάπτυξη του Δήμου και την ευημερία των κατοίκων. Αυτό απεικονίζεται στην «λιτή» εισαγωγική έκθεση του Δημάρχου αλλά δυστυχώς για αυτόν, η όλη κατάσταση δεν του επιτρέπει αναμονές και περιόδους . . . χάριτος.

Η συζήτηση για τα θέματα αυτά είναι πολύ σοβαρή και η ευθύνη όλων των δημοτικών συμβούλων επίσης μεγάλη. Κανονικά πριν την συζήτηση θα έπρεπε να είχαν ενημερωθεί οι δημότες αναλυτικά και να είχε γίνει η σχετική συζήτηση, οπότε η συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου θα ήταν το επιστέγασμα μιας προσπάθειας κατανόησης των οικονομικών δεδομένων και -αυτό είναι πιο σημαντικό- των αναπτυξιακών προσδοκιών του Δήμου. Άρα απουσία κάποιου από την συζήτηση (όπως εν προκειμένω του κ. Βίτση) στο Δημοτικό Συμβούλιο, εάν δεν οφείλεται σε πραγματικά «ανωτέρα βία» και είναι «διπλωματική ασθένεια», πρέπει να καταδικάζεται.

Ας πάμε όμως στα πιο συγκεκριμένα.

Η συζήτηση περί των οικονομικών του Δήμου θα έπρεπε να είναι έστω και τώρα (και όχι προεκλογικά, ως όφειλε) να είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για απολογισμό των προηγούμενων δημάρχων. Όχι για να τους κρίνουμε -αυτό έγινε στις εκλογές- αλλά για να μάθουμε και να βελτιώσουμε.

Διαπιστώνω, για παράδειγμα, ότι ανάμεσα στα προϋπολογισθέντα έσοδα του 2010 και τα τελικώς βεβαιωθέντα υπάρχει μια διαφορά περίπου € 8.000.000 ! Που οφείλεται αυτό; Σε υπεραισιοδοξία των δημοτικών αρχόντων ή σε αδυναμία είσπραξης τους; Ποιές είναι οι πηγές των εσόδων; Όποια κι αν είναι η απάντηση οφείλει να υποστηρίζει τον φωτεινό στόχο για έσοδα € 4.000.000 περισσότερα από πέρυσι. Πόσο ρεαλιστικό είναι αυτό, όταν τα δημοτικά τέλη δεν θα αυξηθούν (σωστά!) και η κρατική επιχορήγηση -από όσα έχω ακούσει- θα είναι μειωμένη;

Παρόλα αυτά, πέρυσι υπήρξε πλεόνασμα (έσοδα - έξοδα) περίπου € 1.000.000. Γιατί; Ποιές δράσεις δεν υλοποιήθηκαν; Το λέω αυτό διότι στην σχετική έκθεση (κι εν αναμονή της άλλης από τους ορκωτούς λογιστές) αναφέρεται ότι ο Δήμος χρωστάει ήδη € 2.270.000, κυρίως σε εργολάβους για έργα παρελθουσών χρήσεων. Μακάρι να είναι μόνο τόσα.

Επίσης, αναφέρεται ότι τα έξοδα του Δήμου για το 2011, θα είναι € 5.000.000, λιγότερα κατά          € 1.200.000 περίπου. Αυτό οφείλεται μόνο στους λιγότερους υπαλλήλους (συμβασιούχοι γιοκ) που έχει ο Δήμος; Έγιναν κι άλλες περικοπές; 

Δεν ξέρω εάν το πρόγραμμα τεχνικών έργων είναι ξεχωριστό από τον Προϋπολογισμό, αλλά το ότι διατίθενται για έργα € 1.700.000 μου φαίνεται για λίγο σε σχέση με τις λοιπές δαπάνες του Προϋπολογισμού; Σκέφτομαι έτσι πρόχειρα τα μεγάλα έργα υποδομής που χρειαζόμαστε (βιολογικός καθαρισμός και αποχετευτικό δίκτυο, χωροταξικό σχέδιο, αναδασμός) και θα ’θελα να ξέρω για το που χωράνε όλα τούτα.

Επίσης κάνει εντύπωση η έκφραση « € 5000 περίπου». Συνήθως σε λογαριασμούς και προϋπολογισμούς καλό είναι να αποφεύγονται τέτοιες εκφράσεις, διότι αποτελούν αφορμές για «μαγειρέματα».

Διαβάζω για διάφορες Δράσεις με προϋπολογισμό € 0,1 και αν δεν πρόκειται για λάθος, μάλλον πρόκειται για ευχή υλοποίησης του έργου: άμα κάτσει κάνα κονδύλι! Κάτι τέτοιο δεν είναι κακό αρκεί νε γίνει οργανωμένα.

Νομίζω ότι ο Δήμος -εντάξει, φαντάζομαι ότι για τις αντίστοιχες υπηρεσίες κάτι τέτοια ακούγεται ως «κινέζικα»- θα έπρεπε να καταγράψει όλες τις δράσεις που χρειάζονται οι κάτοικοι σε άλλον κατάλογο, ας τον ονομάσουμε «επέκταση προϋπολογισμού» και να αποτελεί εργαλείο για διεκδίκηση. Διότι είναι βέβαιο ότι στις κεντρικές λεγόμενες υπηρεσίες του κρατικού μηχανισμού, υπάρχουν πόροι οι οποίοι διατίθενται κατά το δοκούν των κυβερνητικών αξιωματούχων και των τοπικών κομματικών παραγόντων.

Ο Δήμος (ο Δήμαρχος και οι συνεργάτες του) πρέπει να διεκδικεί πόρους για την επέκταση του αρχικού προϋπολογισμού τους και για αυτό η προετοιμασία με την καταγραφή δράσεων που μπορεί προς το παρόν να φαίνονται ως πολυτέλειες, θα αποδειχθεί χρήσιμη στην περίπτωση, ας πούμε, της διεκδίκησης χορηγιών από επιχειρήσεις που υπάρχουν στην περιοχή ή πρόκειται να έρθουν και να εγκαταστήσουν παραγωγικές μονάδες. Ο Δήμος πρέπει να είναι έτοιμος να διαπραγματευτεί οφέλη και για αυτό πρέπει να γνωρίζει τι έχουν ανάγκη οι δημότες.

Με τον τρόπο αυτό φαίνεται και η αναπτυξιακή διάσταση του Προϋπολογισμού: εάν δηλαδή κινητοποιεί και συντονίζει τις τοπικές δυνάμεις (συλλόγους, μη κυβερνητικούς οργανισμούς, επιχειρηματίες) για να υλοποιήσουν πράγματα. Διότι σήμερα, τι πραγματικές ανάγκες έχουμε; Με ποια σειρά θα ικανοποιηθούν; Πολύ φοβάμαι ότι η διαμόρφωση αυτής της λίστας γίνεται κατ’ εκτίμηση του κάθε Δημοτικού Συμβούλου και του περίγυρού του. Αλλά η μέθοδος αυτή είναι προφανώς ατελής.

Εάν θέλουμε να καταφέρουμε κάποια πράγματα για τα χωριά μας, αυτό δεν θα γίνει διεκδικώντας γενικώς πολλά και διάφορα, αλλά απαιτώντας με επιχειρήματα αυτά που μπορούν και πρέπει να γίνουν. Η πρώτη μέθοδος καλλιεργεί την ανεύθυνη πολιτική γκρίνια -κι ας φαίνεται "αγωνιστική"- ενώ η δεύτερη διαμορφώνει συνειδήσεις ενεργών σκεπτόμενων πολιτών.

Τόσο ο ΕΡΜΟΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ όσο και άλλοι είχαν προσπαθήσει στην διάρκεια της προεκλογικής περιόδου να στρέψουν την συζήτηση προς μια τέτοια κατεύθυνση, για την Πρόταση, το προεκλογικό πρόγραμμα του "φουλ επίθεση", κι με ιδέες για την μέθοδο του πως να διαμορφωθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα  αλλά δεν έγινε τίποτα. Όλη αυτή η προσπάθεια σαφώς εμπλουτισμένη και με άλλες ιδέες, θα πρέπει να αποτυπωθεί σε κάποιο σχέδιο και αφού συζητηθεί με τους δημότες να οργανωθεί η υλοποίησή του.

Διαβάζοντας λοιπόν τα σχετικά έγγραφα, διαμόρφωσα την άποψη ότι τόσο ο Προϋπολογισμός όσο και το Πρόγραμμα Τεχνικών έργων, είναι βιαστικό συμμάζεμα «για να παρουσιάσουμε κάτι προς την Κεντρική Διοίκηση». Καλό είναι που υπερψηφίστηκαν από όλους σχεδόν -πλήν Λακεδαιμονίων- αλλά αυτό μάλλον έγινε από αμηχανία, άγνοια και κυρίως τυπική συμμόρφωση και όχι λόγω ουσιαστικής ομοφωνίας σκοπού.

Προτείνω στους Δημοτικούς άρχοντες, να ξανασκεφτούν με τα δεδομένα της οικονομικής συγκυρίας διάφορες επενδύσεις σε κτίρια που είχαν προγραμματιστεί με βάση την παλιά οργάνωση του Δήμου και όχι προφανώς με την νέα και τις αναπτυξιακές απαιτήσεις. Νομίζω ότι κάθε πρόταση για επενδύσεις και ειδικά σε κτιριακή υποδομή, πρέπει να συμβαδίζει με αντίστοιχη εκτίμηση - προγραμματισμό για την διαχείριση της υποδομής αυτής: το κτίριο που δεν χρησιμοποιείται καταστρέφεται! Ως παράδειγμα αναφέρω την κατασκευή αίθουσας πολλαπλών χρήσεων στο Μαυρομάτι: δηλαδή, πως θα αξιοποιηθεί η αίθουσα αυτή; Και γιατί δεν αξιοποιούμε κτιριακό δυναμικό που μάλλον θα υπάρξει τώρα με την συμπύκνωση των δημοτικών υπηρεσιών, σχολείων, κλπ; Θα πρότεινα στους γείτονες Μαυροματαίους να σκεφτούν μήπως μπορούν να αξιοποιήσουν τα χρήματα αυτά για πιο παραγωγικές χρήσεις στο χωριό τους ή για δράσεις που θα ανακουφίσουν πρακτικά τους κατοίκους.

Η δαπάνη € 30.000 για τα μονοπάτια  στις Θεσπιές αφορά επεμβάσεις για προβολή του  αρχαιολογικού  χώρου; Σίγουρα, με την εθελοντική κινητοποίηση, μπορεί το κονδύλι αυτό να έχει πολλαπλάσια οφέλη.

Μεγάλο μέρος των χρημάτων επίσης βλέπω ότι δίνεται για αθλητικές εγκαταστάσεις αλλά δεν ξέρω αν δίνεται αντίστοιχο χρήμα για την βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού που θα κάνει τις εγκαταστάσεις χρήσιμες (προπονητές για όλες τις ηλικίες, εξοπλισμός ομάδων, κλπ.).

Τέλος, πιστεύω ότι πρέπει όλοι μας να σκεφτούμε τρόπους που προβάλλουν την περιοχή μας όχι μόνο ως προς την πλούσια παράδοση και ιστορία αλλά και ως προς το σύγχρονο παραγωγικό δυναμικό της.

Ιδέες που είχαν διατυπωθεί για την δημιουργία μουσείου αγροτικής τεχνολογίας, για την αναβάθμιση της συγκοινωνιακής σύνδεσης με την Αθήνα (που σημαίνει και τçí αναβάθμιση της περιοχής του σταθμού στην Αλίαρτο), για την διαμόρφωση του τοπικού «καλαθιού» προϊόντων και υπηρεσιών που μπορούμε να προσφέρουμε στους κατοίκους της γειτονικής Αττικής, μπορούμε να τις προσπαθήσουμε και ο Δήμος μπορεί και πρέπει να είναι συντονιστής και ηγέτης.