Μαθήματα αγώνα από τον Ασπρόπυργο (2)

Παρακολούθησα τον αγώνα των εργαζόμενων στην Χαλυβουργία Ελλάδος, από την πρώτη στιγμή, διότι εκτίμησα ότι είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση για τις δυνατότητες και τον τρόπο δράσης του συνδικαλιστικού κινήματος στην χώρα μας στην βιομηχανία, στην καρδιά της ούτως ειπείν ταξικής πάλης. Το θέμα είναι αρκετά μεγάλο αλλά για εμένα τον κρεμμυδοπαραγωγό, μάλλον καιρός είναι να κλείσει προς το παρόν εδώ.

Διαπιστώνω απλώς ότι όπως και στην πολιτική έτσι και στον συνδικαλισμό, πορευόμαστε εγκλωβισμένοι στην εμπειρία του χθες. Μας λείπει το θάρρος να δούμε τα πράγματα έτσι όπως είναι και επιμένουμε να τα εξετάζουμε σύμφωνα με τα δεδομένα περασμένων καιρών, κολλημένοι σε αντιλήψεις και θεωρίες που ίσως δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Αν δεν αλλάξουμε, η πραγματικότητα θα μας εκδικηθεί. Κάτι σαν το ποδόσφαιρο που ο κανόνας λέει πως αν χάσεις μια και δύο ευκαιρίες θα το φας το γκολ και θα μείνεις με την απορία και το παράπονο πως ήσουν και ο καλύτερος στο αγώνα.

Όμως, ας πάμε πάλι στην συγκέντρωση αλληλεγγύης προς τους απεργούς στην Ομόνοια, της 19^ης Ιανουαρίου 2012 κι ας ακούσουμε τον Πρόεδρο του σωματείου:

«Πιέσαμε να παρθούνε αποφάσεις για απεργιακές κινητοποιήσεις στην περιοχή του Θριασίου και στη συνέχεια στην περιοχή της Αττικής. Πήγαμε και μιλήσαμε σε δεκάδες χώρους, συνελεύσεις εργαζομένων και σε άλλες λαϊκές συγκεντρώσεις. Παρά τις δυσκολίες δεν εγκαταλείψαμε την προσπάθεια να ανοίξουμε δεύτερο μέτωπο ενάντια στον Μάνεση με απεργία στη "Χαλυβουργία" του Βόλου. Οργανώσαμε συγκεντρώσεις, συναυλίες στην πύλη του εργοστασίου. Συλλαλητήρια στην Ελευσίνα, στο κέντρο της Αθήνας, στην έδρα της επιχείρησης στην Κηφισιά. Πήραμε μέρος στα συλλαλητήρια αλληλεγγύης που έγιναν στο Βόλο. Οργανώσαμε μια σειρά εκδηλώσεις στο εργοστάσιο, συναυλίες, εκδηλώσεις για τις γυναίκες, για τα παιδιά μας, παρουσιάσεις βιβλίων, προβολή ταινιών. Όλα αυτά συνέβαλαν ο αγώνας μας να γίνεται γνωστός, υπόθεση όλων των εργαζομένων. Μας βοηθούσαν να αντέχουμε και να συνεχίζουμε. Φτάσαμε εδώ γιατί ο αγώνας μας στηρίζεται από ένα πρωτόγνωρο κύμα αλληλεγγύης και συμπαράστασης».  

Τρομερά όλα αυτά και υπέροχα, πράγματι. Όποιος έχει κάνει έστω και μια ώρα στάση εργασία μπορεί να καταλάβει με τι προσπάθεια χρειάστηκε για να γίνουν και πόσος κόπος. Όμως όταν κάνεις πόλεμο –και μια απεργία έχει κάτι από πόλεμο- ενδιαφέρει η αντικειμενική εκτίμηση της τελικής έκβασης των μαχών αυτών. Μέτρο για την αξιολόγηση είναι ο αριθμός αυτών που συμμετέχουν κι εδώ τα αποτελέσματα είναι μηδαμινά. Οι εργάτες σε άλλες επιχειρήσεις δεν ακολούθησαν τον δρόμο των απεργών και περιορίστηκαν σε έκφραση συμπάθειας κι αλληλεγγύης. Οπότε είναι εντελώς πολιτικάντικη, σχεδόν υποβολιμαία η έκφραση πως «το παράδειγμά μας εμπνέει, το μιμούνται και άλλοι» διότι δεν είναι αληθής.

Κι αφού ο πρόεδρος αναλώνεται σε ένα δοξαστικό κι ευχαριστίες για το ΠΑΜΕ, άσχετα με την ουσία του προβλήματος,  καταλήγει:

«Ταυτόχρονα, εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στους εργαζόμενους σε δεκάδες χώρους δουλειάς που βρίσκονται σήμερα σε κινητοποιήσεις . . . Σε όλους αυτούς και όσους άλλους προσπαθήσουν στην πορεία, τους δηλώνουμε ότι τζάμπα κουράζονται, δεν είμαστε εύκολοι για τα δόντια τους. Δεν είμαστε μόνοι μας γιατί έχουμε στο πλευρό μας όλους τους τίμιους εργάτες, τα ταξικά συνδικάτα. Σαν εργάτες ξέραμε πολλά, και στις 79 μέρες απεργίας μάθαμε περισσότερα, ώστε να μπορούμε να διακρίνουμε τους φίλους από τους εχθρούς. Τη συμπαράσταση στα λόγια από τη συμπαράσταση στην πράξη. Την οργάνωση ''αγώνων μέσα από τα σάιτ'' –εδώ μπορεί να είχε στο νου του εμένα- , από την πραγματική οργάνωση αγώνων μέσα στα εργοστάσια και τους χώρους δουλειάς. Τις ανέξοδες μεγάλες κουβέντες και παλικαρισμούς, από την πραγματική παλικαριά και το ρίσκο, που φαίνεται μέσα στο εργοστάσιο στο χώρο δουλειάς, εκεί που γίνεται ο πραγματικός ταξικός αγώνας που απαιτεί θυσίες. Τους δηλώνουμε ότι εμείς στηριζόμαστε στην αλληλεγγύη όλων των εργαζομένων και ζητάμε να δυναμώσει το επόμενο διάστημα, γιατί μας βοηθάει να συνεχίσουμε . . . Ιδιαίτερα θα απευθυνθούμε στους συναδέλφους μας στις μεγάλες επιχειρήσεις του Μετάλλου, να τους πούμε ότι οι χαλυβουργοί δίνουν έναν αγώνα για λογαριασμό όλου του κλάδου. Αν χάσουμε εμείς θα χάσει όλος ο κλάδος, αν κερδίσουμε εμείς θα κερδίσουνε όλοι οι μεταλλεργάτες. Ο Μάνεσης είναι ο εκπρόσωπος των εργοδοτών της σιδηροβιομηχανίας, με αυτόν θα διαπραγματευτούν την υπογραφή των Συμβάσεων και στις άλλες επιχειρήσεις. Θα τους καλέσουμε να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους, να κάνουν συνελεύσεις, να απομονώσουνε και προσπεράσουνε τους ξεπουλημένους συνδικαλιστές της πλειοψηφίας της ΠΟΕΜ, που έχουν εξαφανιστεί, που δεν κάνουνε τίποτα για τον αγώνα μας, για τα βάρβαρα μέτρα που παίρνονται σε όλες τις επιχειρήσεις του Μετάλλου, στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνας, στη ΛΑΡΚΟ, στις εκατοντάδες επιχειρήσεις που είναι απλήρωτοι, που γίνονται απολύσεις.

Θα οργανώσουμε εξορμήσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου όχι μόνο στην Αττική, στη ΛΑΡΚΟ, στη ΧΑΛΚΟΡ, στην ΕΛΒΑΛ, στη ΦΟΥΛΓΚΟΡ και αλλού, να τους καλέσουμε να προχωρήσουνε και αυτοί σε κινητοποιήσεις. Να τους πούμε ότι δε βγαίνει τίποτα με την ανοχή και το "περίμενε"».

Και το έκαναν. Πήγαν παντού και πολλές φορές σε όλα αυτά τα εργοστάσια αλλά οι συνάδελφοί τους έμειναν στο «περίμενε». Στην καλύτερη περίπτωση, προτίμησαν να εκφράσουν την συμπαράσταση τους στον οπωσδήποτε ηρωικό τους αγώνα.

Όχι διότι είναι συντηρητικοί και πουλημένοι. Είπαμε, οι χαρακτηρισμοί είναι το εύκολο. Αλλά διότι σε κάθε επιχείρηση οι συνθήκες είναι διαφορετικές, διότι συχνά οι εργαζόμενοι έχουν πιο σωστή άποψη του χρονισμού των ενεργειών –θυμίζω ότι όταν γίνονται αυτά είναι προεκλογική περίοδος- διότι το συνδικαλιστικό κίνημα στη χώρα μας εδώ και χρόνια είναι διασπασμένο σε ταξικές και ρεφορμιστικές οργανώσεις, διότι, διότι, . . . Ένας αγώνας χάνεται όχι από ένα ή δύο «διότι» που δεν πήγαν όπως τα θέλανε οι αγωνιστές, αλλά από σωρεία «διότι» που οι ίδιοι αγνόησαν κι αυτά έπεσαν πάνω τους και τους έπνιξαν.

Η μη κινητοποίηση των άλλων εργατών στις ομοειδείς επιχειρήσεις δεν έγινε, οπότε αυτό θα έπρεπε να οδηγήσει τους απεργούς στην άσκηση θάρρους να καταλάβουν το γιατί και ίσως στην αλλαγή τακτικής και ίσως στόχων. Εκείνοι όμως συνέχισαν την πορεία τους πιστοί, έμπλεοι επαναστατικού οίστρου και πιστοί στην αρχική τους δήλωση «ως το τέλος» χωρίς αυτό το τέλος της δικής τους συγκεκριμένης ταξικής πάλης να είναι πλέον ορατό.  

Κι ο πρόεδρος συνέχισε την ομιλία του: «Σήμερα γίνεται όλο και πιο φανερό ότι ο αγώνας των χαλυβουργών είναι αγώνας όλης της εργατικής τάξης. Τώρα όλοι μαζί, εργοδοσία, κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΛΑ.Ο.Σ. και τρόικα, θέλουνε να περάσουνε σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας, παντού, αυτά που προσπάθησε να περάσει ο Μάνεσης στη "Χαλυβουργία"».

Μάλιστα. Μα όλοι αυτοί οι κομματικοί σχηματισμοί, ειδικά στην διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, είχαν συμφέρον να πουλήσουν διευκόλυνση και να προσπαθήσουν για την λύση του προβλήματος. Όλα αυτά τα πολιτικά κόμματα, μπορεί να μην ήρθαν όπως η Χρυσή Αυγή να δηλώσουν συμπαράσταση, αλλά μπορούν στην λογική την ψηφοθηρική να συμβάλλουν στην διεκδίκηση, έστω και λίγο, έστω και «κάλπικα». Με την κοινή λογική, είναι ακατανόητο το σωματείο να καταφέρετε έτσι εναντίον των συγκεκριμένων πολιτικών κομμάτων, την στιγμή που θα έπρεπε να εκμεταλλευτεί την πολιτικάντικη διάθεσή τους και να τους πιέσει για να πιέσουν τον Μάνεση να βρεθεί μια λύση.  Δεν είναι ο ρόλος του σωματίου –τουλάχιστον σ’ αυτή την φάση- να καταγγείλει τον «ύπουλο και αντιδραστικό» χαρακτήρα τους. Με την λογική του σωματείου που κατανοεί την ταξική του φύση ως αυτόματη πολιτική ταύτιση με τις πιο «αριστερές  κι επαναστατικές» πολιτικές δυνάμεις, όλα γίνονται κατανοητά και . . . αδιέξοδα εντέλει.

Ο πρόεδρος και το σωματείο θα έπρεπε ήδη από τον Γενάρη να έχουν αναλύσει όλα αυτά και να χαράξουν άλλη πορεία όσο ήταν καιρός και όχι, όπως έκαναν, να συνεχίσουν στο ίδιο μοτίβο και τους επόμενους μήνες. Θυμίζω ξανά ότι είναι προεκλογική περίοδος και ότι θεωρητικά ήταν η καλύτερη περίοδος για να πιεστούν τα «αστικά» κόμματα που συμμετείχαν στην κυβέρνηση για να μεσολαβήσουν σε κάποιο συμβιβασμό. Εάν βέβαια αυτό ήταν το επιδιωκόμενο.

Ο Μάνεσης από το άλλο μέρος, καθώς οι δουλειές είχαν πέσει, έβαλε το εργοστάσιο στο Βόλο να δουλεύει φουλ, και οργάνωνε την αντεπίθεσή του. Ο χρόνος κυλάει υπέρ του ισχυρού σε μια διαπραγμάτευση και σε αυτή την περίπτωση ισχυρός είναι ο Μάνεσης.

Στο μεταξύ οι απολύσεις έφτασαν τις 120 περίπου, το πολιτικό κλίμα έχει αλλάξει, η οικονομική πίεση προς την κοινωνία συνολικά θα ενταθεί και είναι πολύ πιθανόν ότι το θέμα της απεργίας θα περάσει στα ψιλά.  

Κι έτσι, στην συνέλευση του σωματείου στις 7 Ιουλ 2012 ο πρόεδρος εισηγήθηκε:

Σαν ΔΣ κατανοούμε τη δυσκολία που υπάρχει, την κούραση και τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα και αδιέξοδα που αντιμετωπίζουμε μετά από έναν τόσο μακρόχρονο ηρωικό αγώνα. Πιστεύουμε όμως ότι πρέπει να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας. Να αξιοποιήσουμε την όποια δυνατότητα υπάρχει, προκειμένου να ικανοποιηθούν τα δίκαια αιτήματά μας, να μπούνε σ' ένα δρόμο υλοποίησης. Γι' αυτό σαν ΔΣ, κάναμε τα αιτήματά μας πιο συγκεκριμένα για να μπορέσει να δοθεί λύση.

Παίρνοντας υπόψη ότι ορισμένοι από τους συναδέλφους μας έχουν παραιτηθεί ή αποχωρήσει, ότι ορισμένοι από τους συναδέλφους μας απολυμένους δε θέλουν να ξαναγυρίσουν στη δουλειά, ενώ το επόμενο διάστημα θα αποχωρήσουν και άλλοι λόγω συνταξιοδότησης, κάνουμε προς την εργοδοσία την εξής πρόταση:

1. Από τους απολυμένους συναδέλφους μας να επαναπροσληφθούν αμέσως τουλάχιστον σαράντα (40) άτομα.

2. Για τους υπόλοιπους απολυμένους συναδέλφους μας, θα συζητήσουμε και θα συμφωνήσουμε για τον τρόπο και το χρόνο επανόδου στην εργασία τους σε εύλογο χρονικό διάστημα. Μέχρι την επάνοδό τους δεν θα πραγματοποιηθεί καμία νέα πρόσληψη.

3. Εφόσον υπάρξει μεταξύ μας συμφωνία, για την υλοποίηση των παραπάνω, θα εισηγηθούμε στη ΓΣ των μελών μας, τη διακοπή της απεργιακής κινητοποίησης και την άμεση λειτουργία του εργοστασίου.

Και προφανώς ο Μάνεσης έκανε και κάνει τον δύσκολο διότι γνωρίζει ότι τώρα μπορεί να απαιτήσει κάτι περισσότερο από τα αρχικά και μάλλον θα το καταφέρει.

Στο μεταξύ η Κυβέρνηση Σαμαρά πιεζόμενη πολιτικά για να δοθεί μια «νόμιμη» διέξοδος, έστειλε τα ΜΑΤ και στις 21 Ιουλ 12, άνοιξαν το εργοστάσιο για να μπουν οι λίγοι που δηλώνουν ότι θέλουν να δουλέψουν. Προφανώς δουλειά δεν μπορεί να γίνει χωρίς τους εργάτες, αλλά είπαμε, καθώς οι δουλειές είναι πεσμένες, και μόνο τα αποθέματα να φύγουν για τους πελάτες, κέρδος είναι. Πολιτικά κερδισμένος είναι ο εργοδότης.

Στις 17 Φεβ 12, στην γενική συνέλευση του σωματείου, ο πρόεδρος είπε στην εισήγησή του:

«Σήμερα κλείνουμε 108 μέρες απεργίας, τίμιου και ηρωικού αγώνα, που έχει προκαλέσει το θαυμασμό και τη συγκίνηση όλης της εργατικής τάξης, των νέων, στη χώρα μας και διεθνώς. Ο χαλυβουργός του Ασπρόπυργου έχει γίνει πρόσωπο σεβαστό σε όλους τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα. Το παράδειγμά του έχει γίνει παντού αντικείμενο συζήτησης και θαυμασμού, στα εργοστάσια, στους χώρους δουλειάς, στη γειτονιά, στο χώρο που σπουδάζουν οι νέοι. Τα αιτήματά μας, τα συνθήματά μας, τα φωνάζουν χιλιάδες εργάτες, όλοι οι εργαζόμενοι είναι με το μέρος μας.  Γι' αυτό πρέπει να αισθανόμαστε περήφανοι, είμαστε ήδη νικητές. Νικήσαμε το φόβο, την ηττοπάθεια, την τρομοκρατία της εργοδοσίας, τη συκοφαντία, το ψέμα και τις προσπάθειες διάσπασης από τους μηχανισμούς της εργοδοσίας. Στο πρόσωπό μας όλοι βλέπουν τον αγωνιστή, τον τίμιο, τον υπερήφανο εργάτη, όπως πρέπει να είναι ο κάθε εργάτης που σέβεται την τάξη του, τον εαυτό του και τα παιδιά του. Με τη στάση μας κάναμε τα παιδιά μας περήφανα. Πάντα θα μιλάνε με υπερηφάνεια για τους πατεράδες τους. Θα μας θυμούνται αγωνιστές, ότι όταν προσπάθησε ο Μάνεσης να τους πάρει το λιγοστό φαΐ τους από το πιάτο, σταθήκαμε όρθιοι, αλύγιστοι».

Αλήθεια είναι όλα αυτά και συγκινητικά. Αλλά το να μένεις αλύγιστος, ατσάλινος, το να σε αναγνωρίζουν όλοι ως μάρτυρα, το να μάθουν όλοι ότι σέβεσαι την τάξη σου και τα παιδιά σου, δεν ήταν ο στόχος του αγώνα. Η υποκατάσταση της ρεαλιστικής εκτίμησης των πραγμάτων με την επαναστατικοφανή ρητορική είναι ό,τι το χειρότερο για το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. Η ταξική πάλη είναι σκληρή αλλά θέλει καθαρό μυαλό κι όχι μεγάλα λόγια που μπορεί να ικανοποιούν την αγωνιστική ματαιοδοξία όσων είναι ηγέτες του αγώνα αλλά δεν λένε επί της ουσία τίποτα.

Το πρόβλημα για το σωματείο των εργαζομένων στο εργοστάσιο Ασπροπύργου της Χαλυβουργίας Ελλάδος, δεν είναι τελικά ο συμβιβασμός στον οποίον έτσι κι αλλιώς θα καταλήξουν. Το πρόβλημα είναι ότι στο ηρωισμό και στην αγωνιστική «ταξική» έξαψη χάθηκε το μέτρο και η λογική που είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων της δουλειάς.

Το πρόβλημα για εμάς τους υπόλοιπους είναι ότι έρχεται μπόρα κοινωνική και οικονομική που μπορεί να γίνει και πολιτική και πρέπει από τον αγώνα των χαλυβουργών να κρατήσουμε τα πιο καλά στοιχεία της πολύ μεγάλης και σημαντικής προσπάθειας τους.

Διότι στους αγώνες που θα κάνουμε πρέπει να θέτουμε σαφείς στόχους, ρεαλιστικούς, και η πορεία του αγώνα, οι μορφές πάλης που θα επιλεγούν να αφήνουν χώρο για εναλλακτικές κινήσεις. Να μην είναι μονόδρομοι. Να μην παγιδευτούμε από τα ίδια τα μεγάλα μας τα λόγια που ακούγονται ωραία αλλά αποδείχνονται  παγίδες αγωνιστικού ναρκισσισμού. Κάθε αγώνας διεκδίκησης είναι μάχη στον μεγάλο αγώνα για να αλλάξει ο κόσμος και στον αγώνα αυτό πρέπει να είμαστε όλοι παρόντες, μέχρι το τέλος.