Η Αναπληώσα . . . στην Κοπεγχάγη

Για την σύνοδο της Κοπεγχάγης που γίνεται αυτές τις ημέρες, χρήσιμες πληροφορίες θα βρείτε στα:

http://symparataxi.blogspot.com/2009/12/blog-post_07.html και http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1752148, 

Η οικολογία εισέβαλλε στην ζωή μου πριν μερικά χρόνια. Το θέμα της ρύπανσης και μόλυνσης του περιβάλλοντος και της υπερθέρμανσης του πλανήτη μας ήσαν άγνωστα θέματα για εμάς. Θεωρούσαμε αυτούς που ασχολούνται με τα οικολογικά κάπως γραφικούς και η ενασχόλησή  τους φάνταζε στα μάτια μας πολυτέλεια. Πιστεύαμε ότι τα πολιτικά προβλήματα αλλά και τα άμεσα οικονομικά ζητήματα μας ήσαν πολύ πιο σημαντικά και τα περιβαλλοντικά θέματα ήταν για κάποιους κουλτουριάρηδες. 

Σήμερα όλοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μιλάνε για τα θέματα αυτά και μάλιστα στην περιοχή μας το θέμα της μόλυνσης των υπόγειων υδάτων μας έκανε να αναθεωρήσουμε τις αντιλήψεις μας που είχαμε. Έτσι μάλλον αντιληφθήκαμε ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι και πολιτικό πρόβλημα που επηρεάζει την ζωή μας και η κλιματική αλλαγή δεν αφορά μόνο τους πάγους στους Πόλους αλλά κι εμάς εδώ. 

Συχνά μεταξύ μας συζητάμε για το πόσο έχουν αλλάξει οι καιρικές συνθήκες σήμερα σε σχέση με εκείνες των παιδικών μας χρόνων. Τα τελευταία πενήντα χρόνια, χρονικό διάστημα που είναι σαν δέκατα του δευτερολέπτου στην εξέλιξη της φύσης, οι αλλαγές στο κλίμα στην περιοχή μας είναι σημαντικές. Προφανώς και είναι ή εντύπωσή μου αυτή αλλά μπορεί κάτι να συμβαίνει. Πιθανόν τα δεδομένα για βροχοπτώσεις, μέσες θερμοκρασίες, σχετικά με τις καιρικές συνθήκες, να επιβεβαίωναν την αίσθησή μου αυτή. 

Θυμάμαι παλιά, ο χειμώνας ήταν βαρύς με βροχές και πολλά χιόνια. Οι δρόμοι έκλειναν πολλές ημέρες και τα σπίτια μας χάνονταν κάτω από το λευκό. Το ηλεκτρικό ρεύμα κοβόταν και η λάμπα του παππού από την Αμερική φώτιζε το δωμάτιο. Ανοίγαμε διαδρόμους για να πάμε στην αγορά. Η Αναπληώσα (από το ανά και πλήρωσις;) γέμιζε με νερό και μερικοί κυνηγούσαν τις αγριόπαπιες που μαζεύονταν. Από τα τελευταία σπίτια του χωριού έβλεπα την λίμνη που δημιουργούσαν τα νερά να γυαλίζει, ανάμεσα στους χιονισμένους λόφους. Αλλά και οι άλλες περιοχές μάζευαν νερά για αυτό έπρεπε να καθαρίσουμε από νωρίς τα κανάλια για να φύγουν τα νερά, να στεγνώσουν τα χωράφια για να μπορέσουμε να τα καλλιεργήσουμε. 

Το κάψιμο ξύλων στο τζάκι ή στις ξυλόσομπες ήταν η βασική μέθοδος θέρμανσης και αυτοσχέδια μαγκάλια με κάρβουνα για τα υπόλοιπα δωμάτια. Η γενιά μου ήταν η τελευταία που πήγε για ξύλα και πουρνάρια στον Ελικώνα. Η παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα, που είναι το βασικό αέριο που συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, δεν μας απασχολούσε. 

Συνειδητοποιώ τώρα ότι ήμασταν βουτηγμένοι στο αγνό, φυσικό περιβάλλον και ο τεχνικός πολιτισμός ήταν αλλού. Τον βλέπαμε να έρχεται γοργά στην περιοχή της Θήβας με τα εργοστάσια που φύτρωναν μαζικά στην δεκαετία του εβδομήντα και που για τους νέους μας φαινόταν σαν πιο καλός χώρος για να βγάζει κανείς λεφτά. Τον βλέπαμε να έρχεται με τους εξοπλισμούς για το πότισμα και τα φυτοφάρμακα, με τα λιπάσματα και τους σπόρους, με τις Αγροτικές πολιτικές και τις αλλαγές καλλιεργειών και τον δεχτήκαμε άκριτα και υποταχθήκαμε στην δύναμή του αδιαμαρτύρητα.

Όταν άρχιζαν να λειώνουν τα χιόνια, κοίταζα το πηγάδι στο περιβόλι μας και χαιρόμουν που έβλεπα να είναι γεμάτο με νερό ως τα χείλη του. Ήταν ένδειξη για καλή χρονιά και άφθονο πότισμα. 

Τα νερά κάθε χρόνο χαμήλωναν. Αρχίσαμε να βαθαίνουμε με γεωτρύπανα τα πηγάδια μας και να αλλάζουμε τα μοτέρ στα αντλητικά μας συγκροτήματα με μεγαλύτερα. Σαν τα πρεζόνια κατρακυλούσαμε  όλο πιο βαθιά στα βάθη των υδάτινων παραδείσων. Τα παλιά κανάλια της αποστράγγισης χορτάριασαν και η Αναπληώσα δεν ξανάγινε λίμνη. Μαζί της στεγνώσαμε κι εμείς και δεν το καταλάβαμε. 


Τα νερά μας χάνονταν δηλητηριασμένα προς τα βάθη της γης και μαζί τους ξεκολλούσαμε κι εμείς από το περιβάλλον και ριχνόμασταν στο τρυπάκι της αύξησης της παραγωγικότητας. Γλυτώναμε μεροκάματα με τα φυτοφάρμακα και είχαμε καλές παραγωγές με τα λιπάσματα που ρίχναμε σωρηδόν. Η χημική τεχνολογία πλημμύριζε τα χωράφια μας και σκότωνε κι εμάς μαζί με τα ζιζάνια: εκείνα γρήγορα εμάς μας δηλητηρίαζε αργά. 

Πριν λίγες ημέρες, ο Βρετανός οικονομολόγος και πρώην επικεφαλής (ίσως για αυτό να τα είπε) της Παγκόσμιας Τράπεζας σερ Νίκολας Στερν παρουσίασε ως εξής την κατάσταση: «H ετήσια εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα ανά άτομο πρέπει να μην ξεπερνά παγκοσμίως τους δύο τόνους και όχι όπως συμβαίνει σήμερα, που στις ΗΠΑ οι εκπομπές αυτές φθάνουν τους 24 τόνους το χρόνο ανά άτομο, στην Ευρώπη τους 12 και στην Κίνα και την Ινδία τον 1,7. . . .  Αυτοί οι αριθμοί μας δείχνουν σαφέστατα πόσο ψηλά πρέπει να βάλουμε τον πήχη. Μέχρι το 2050 πρέπει να παράγουμε ηλεκτρική ενέργεια χωρίς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι συγκοινωνίες μας να φθάσουν επίσης σε μηδενική εκπομπή διοξειδίου, να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές ρύπων στην αγροτική οικονομία και να εμποδίσουμε την καταστροφή και την αποψίλωση των δασών. . . . Θα πρέπει να προετοιμαστούμε για μια ριζική και απίστευτα ρηξικέλευθη αλλαγή της καθημερινότητάς μας. Θα είναι κάτι σαν την εφεύρεση του σιδηροδρόμου ή την ανακάλυψη του ηλεκτρισμού. Είναι καιρός να κάνουμε μια νέα υπέρβαση, μια νέα βιομηχανική επανάσταση». 

Ακούω αυτά και δεν ξέρω τι πρέπει να κάνω, τι οφείλουμε να κάνουμε όλοι μας. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί αλλαγές και τροποποιήσεις στο συνολικό μοντέλο της ζωής μας αλλά ποιες;  

Από όλα αυτά πάντως που άκουσα και διάβασα τα τελευταία χρόνια, κατάλαβα ότι ο δρόμος προς την παγκόσμια κόλαση είναι εκείνος της ανάπτυξης σύμφωνα με το μέχρι σήμερα μοντέλο της ανεπτυγμένης Δύσης, του τρόπου ζωής μας δηλαδή. Δεν πάει άλλο. Ξέρω όμως ότι πρέπει να κάνουμε κάτι. Να ενδιαφερθώ περισσότερο για αυτά που αλλοιώνουν το δικό μου άμεσο περιβάλλον και το καταστρέφουν. Να τα εμποδίσω να γίνονται ανεξέλεγκτα στην περιοχή μας. Ίσως να είναι αυτό το πρώτο βήμα. 

Στο κάτω κάτω «το περιβάλλον δεν μας ανήκει αλλά το έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μας».