Η εβδομάδα αυτή με ωθεί προς την ιστορία και την σχέση ιστορικών γεγονότων με το σήμερα.
Το σημερινό κείμενο αφορά την γνωστή υπόθεση της "Δίκης των Έξι" ενώ το επόμενο θα αφορά την 28η Οκτωβρίου 1940.
Η περιοχή Γουδή (που έγινε γνωστή ως ‘Γουδί’) ήταν για πολλά χρόνια πεδία ασκήσεων για τον στρατό. Ολόκληρη αυτή η περιοχή από τον σημερινό Δήμο Παπάγου μέχρι τον Δήμο Ζωγράφου, ήταν ένας άδενδρος τόπος με λίγα πουρνάρια και πολλές θυμαριές και ποτιζόταν συχνά από το αίμα των εκτελεσμένων. Οι εκτελέσεις γίνονταν κυρίως για πολιτικούς λόγους αλλά και οι άλλες των εγκληματιών του κοινού ποινικού κώδικα, δεν ήταν λίγες.
Η σημαδιακή για την χώρα μας εκτέλεση ήταν αυτή των έξι (6) πολιτικών ηγετών, στις 15 Νοεμβρίου του 1922. Οι καταδικασθέντες από έκτακτο δικαστήριο (υπόθεση γνωστότερη ως «η δίκη των Έξι»), κατηγορηθέντες ως υπαίτιοι της Μικρασιατική καταστροφής ήταν οι πολιτικοί Δημήτριος Γούναρης, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, Νικόλαος Στράτος, Νικόλαος Θεοτόκης και Γεώργιος Μπαλτατζής καθώς και ο τότε αρχιστράτηγος Γεώργιος Χατζηανέστης. Πριν την εκτέλεση, στον ίδιο χώρο προηγήθηκε δημόσια ατιμωτική καθαίρεση στρατιωτικών από νεώτερους στρατιωτικούς.
Μην περιμένετε να σας παρουσιάσω την ιστορία της περιόδου. Μπορείτε να την βρείτε και να την διαβάσετε παντού. Είναι ενδιαφέρον μάλιστα το ότι όλοι οι ιστορικοί περιγράφουν χωρίς πολλά σχόλια (καταδικαστικά ή επιδοκιμαστικά) αυτή την πράξη. Σιωπηλά όλοι δέχτηκαν το γεγονός αυτό ως Νέμεση για την Μικρασιατική καταστροφή. Αλλά μάλλον και ως εθνικό στίγμα θεωρούμενο απέφευγαν όλοι να το συζητούν και να το αναλύουν.
Το Νοέμβριο του 1920, όταν έγιναν οι εκλογές, η Ελλάδα είχε φτάσει σε ένα μέγιστο της γεωγραφικής ολοκλήρωσης από ιδρύσεως του Ελληνικού κράτους. Από τις εκλογές αυτές νικητής αναδείχθηκε η "Ηνωμένη Αντιπολίτευσις", η αντίπαλη παράταξη του Βενιζέλου, ενώ ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος που πριν λίγους μήνες η Βουλή τον είχε ανακηρύξει "άξιον της Ελλάδος, ευεργέτην και σωτήρα της πατρίδος" δεν εκλέχθηκε ούτε καν βουλευτής.
Λιγότερο από μόλις δύο χρόνια μετά την απομάκρυνση του Βενιζέλου από την κυβερνητική εξουσία, η νέα κυβέρνηση και ο βασιλιάς, παθαίνουν μια μεγάλη ήττα που την ξέρουμε όλοι ως "Μικρασιατική Καταστροφή". Προφανώς τις μεγάλες τις τραγικές συνέπειες της ήττας αυτής της βιώνει το λαός, ο απλός κόσμος που πριν λίγο μόλις καιρό τους είχε ψηφίσει. Η χώρα έχασε μέρος των εδαφών της και οι τρισάθλιοι κυνηγημένοι από αυτά τα εδάφη και μέχρι χτες νοικοκυραίοι, μετατρέπονται σε ξένους, σε βρωμιάρηδες, σε πουτάνες, σε αλήτες. Η λέξη "πρόσφυγας" χαρακτήρισε όλους αυτούς, τους σημάδεψε μάλλον, ως παρελκόμενο επώνυμο και όχι ως απλός χαρακτηρισμός ιδιότητας.
Έκτοτε το είδαμε να συμβαίνει πολλές φορές αλλά δεν νομίζω να το καταλάβαμε: Μια διχασμένη χώρα δεν μπορεί να νικήσει. Από τα μέσα πέφτουν τα κάστρα πάντα. Όταν χάνεται το ηθικό στους πολίτες και κυριαρχεί η απελπισία, τότε η ήττα και η καταστροφή είναι ήδη παρούσες. Λίγα μόλις χρόνια πριν την καταστροφή, από το 1915 δηλαδή, η χώρα ήταν διχασμένη, χωρισμένη πρακτικά στα δύο, με διαφορετικές κυβερνήσεις και στρατό. Πολίτες κυνηγήθηκαν, δάρθηκαν ή και φονεύθηκαν από οπαδούς της αντίθετης παράταξης. Το έζησαν οι παλιότεροι εδώ στα χωριά μας αυτό!
Το μίσος είχε συσσωρευτεί κι έπρεπε να περάσουν πολλές ματωμένες δεκαετίες χαμένων εθνικών ευκαιριών για να ελαττωθεί χωρίς όμως, δυστυχώ, να μετουσιωθεί σε ανάλογου μεγέθους δημιουργία.
Κάπως έπρεπε να εκτονωθεί όλη αυτή η συσσωρευμένη αγανάκτηση για την μεγάλη καταστροφή κι έτσι φανατικοί "εθνικώς φρονούντες" και αυτόκλητοι, "επαναστατικώ δικαίω", διερμηνευτές του λαϊκού αισθήματος οργής, οργάνωσαν μια δίκη για να επιβεβαίωση την καταδίκη και την εκτέλεση των εκπροσώπων της ηγεσίας.
Η δίκη ολοκληρώθηκε ταχύτατα και παρόλο που ακόμα και ο κύριος αντίπαλος των κατηγορουμένων, ο Βενιζέλος, είχε αντιταχθεί στην καταδίκη τους και κυρίως στην εκτέλεση τους, το κακό δεν αποφεύχθη.
Το σύνθημα "οι προδότες στο Γουδί" (ενώ κανονικά θα ήταν "στου Γουδή") έγινε από τότε σύνθημα λαϊκής εκδίκησης και τιμωρίας των κάθε λογής εθνικών προδοτών, καταχραστών δημόσιας περιουσίας και εμπιστοσύνης.
Για τους θερμούς υποστηρικτές της θανατικής καταδίκης ως του αποτελεσματικού μέτρου για την εξυγίανση της κοινωνίας, η εκτέλεση των "Έξι" πρέπει να τους έπεισε ότι η εκτέλεση των εγκληματιών δεν είναι λύση. Διότι όλη την επόμενη περίοδο, παρόλο που οι εκτελέσεις δεν έλειψαν, ούτε κατ' ελάχιστο δεν βελτιώθηκε το ήθος των διαφόρων πολιτικών εκπροσώπων αλλά και το επίπεδο του πολιτικού πολιτισμού έμεινε πολύ χαμηλά.
Στο μεταξύ, στα χρόνια που πέρασαν, οι "Έξι" τιμήθηκαν -αν κι επίσημα δεν αναθεωρήθηκε ποτέ η ατιμωτική για αυτούς ετυμηγορία- με διάφορους τρόπους και κυρίως με αυτόν που είναι ο πιο συνηθισμένος και φτηνός στην χώρα μας: έγιναν δρόμοι και πλατείες!
Πρόσφατα ένας απόγονος του Πρωτοπαπαδάκη, ενός από τους "Έξι", ζήτησε (νομικώς) και επέτυχε να ξαναγίνει η δίκη για τον παππού του. Ο Άρειος Πάγος έπειτα από πολλές συνεδριάσεις, αφού πήρε υπόψη του τα στοιχεία που προσκομίστηκαν -δεν μπήκε στην ουσία του τότε κατηγορητηρίου-απεφάνθη, πριν λίγες ημέρες, ότι τελικά ο τότε κατηγορούμενος αδίκως εκρίθη ένοχος και ήταν λάθος που εκτελέστηκε.
Και λοιπόν;
Θα αλλάξουν τα πολιτικά μας ήθη εξαιτίας της απόφασης αυτής, η οποία μάλιστα "πέρασε στα ψιλά" των εφημερίδων; Μήπως θα αρχίσουμε τώρα να κάνουμε αναθεωρήσεις όλων των δικών που έγιναν σε αυτό τον τόπο και που καταδίκασαν διαφόρους από τον Σωκράτη μέχρι τον Μπελογιάννη και τον Στακτόπουλο (που θεωρήθηκε δολοφόνος του Αμερικανού δημοσιογράφου Πολκ);
Μπορεί η θανατική ποινή να έχει καταργηθεί αλλά οι διάφορες Εξεταστικές επιτροπές της κάθε κυβέρνησης για πράξεις και παραλήψεις της προκατόχου της, στήνονται με φοβερή ευκολία, εργάζονται με φοβερή επιπολαιότητα και τα καταδικαστικά πορίσματα εκδίδονται μα φοβερή ταχύτητα. Μήπως δεν είναι πολιτική "εκτέλεση" η παραπομπή κάποιου πολιτικού στο Ειδικό Δικαστήριο με αντικειμενικό στόχο την δημιουργία εντυπώσεων αφού είναι εκ των προτέρων βέβαιο ότι όλες οι κατηγορίες καταρρίπτονται διότι "κάτι" λείπει πάντα ή "κάτι" στην δικογραφία δεν τεκμηριώθηκε αρκετά;
Τόσες πολιτικές αποφάσεις έχουν ληφθεί στην πρόσφατη ιστορία μας που ενώ έχουν ζημιώσει όλους μας, ποτέ δεν έγινε γνωστό το "τις πταίει", όχι για να τον εκτελέσουμε αλλά για να μάθουμε και να μην ξανακάνουμε τις ίδιες λάθος επιλογές προσώπων και πολιτικών.
Είναι επικίνδυνο σημείο των καιρών η υποκατάσταση του πολιτικού λόγου και της κριτικής ή και της καταγγελίας (με επιχειρήματα όμως), από Εξεταστικές επιτροπές και κομματικά διαβούλια που δημιουργούν την εντύπωση της πολιτικής ή και προσωπικής αντεκδίκησης και δεν διαφωτίζουν τους πολίτες για την ουσία της κάθε υπόθεσης. Και αυτό γίνεται διότι δεν υπάρχουν άλλα σημεία διαφοροποίησης των κομμάτων εξουσίας οπότε η "ηθική", έτσι γενικά και υποκειμενικά νοούμενη, μένει το μόνο κριτήριο και οι ιδέες αντικαθίστανται από χαρακτηρισμούς για να τους επαναλαμβάνει το πόπολο (και όχι οι πολίτες πλέον) στα καφενεία και στα γραφεία στοιχημάτων όπου πλέον συχνάζουν οι αυξανόμενοι άνεργοι και αναξιοπαθούντες.
Μπορεί το σκηνικό αυτό να βολεύει πρόσκαιρα τις κομματικές ηγεσίες αλλά διασπά και διαλύει τις κοινωνίες την ώρα που η ενότητα και η λογική είναι όσο ποτέ απαραίτητη.
Στο κάτω κάτω, η απόδοση της κάθε κυβέρνησης και των στελεχών της, κρίνεται από τα αποτελέσματά της έτσι όπως τα αντιλαμβάνεται ο πολίτης και το δηλώνει με την ψήφο του στις εκλογές. Προφανώς όμως ο ρόλος των πολιτών δεν πρέπει να σταματάει εκεί, στα πέντε λεπτά ψηφοφορίας. Η πολιτική (η διοίκηση της Πόλεως) είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την εμπιστευτούμε στους πολιτικούς. Απαιτείται η συνεχής παρουσία μας στα γεγονότα με ψυχραιμία και φρόνηση και με συνειδητοποίηση του ότι εμείς, οι πολίτες, δεν κερδίζουμε τίποτα από τις αντιπαλότητες και τους τυφλούς φανατισμούς.
Αν κάτι έχει να μας πει η πρόσφατη ετυμηγορία του Άρειου Πάγου για την "Δίκη των Έξι", είναι ότι πριν φτάσουμε ως τις καταδίκες και τις εκτελέσεις (φυσικές ή πολιτικές), πρέπει να σκεφτόμαστε εμείς οι πολίτες ποιούς εκλέγουμε.
Διότι όταν η πολιτική μετατρέπεται σε "δικολαβία", τότε σε κάποιο σύγχρονο αόρατο "Γουδή" εκτελείται η Δημοκρατία κι όλοι εμείς παρακολουθούμε άβουλοι αυτό το θλιβερό ριάλιτι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου