Αφορμή για το κείμενο αυτό είναι οι συνεχιζόμενες μαζικές απεργίες στην Γαλλία με αφορμή την πρόθεση της κυβέρνησης Σαρκοζί να επιμηκύνει το ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης από τα 60 στα 62. Θυμίζω ότι σε εμάς το όριο αυτό είναι 60 για τους πολλούς και 65 για τους ασφαλισμένους στον ΟΓΑ. Η εξέγερση των Γάλλων, λένε τα δημοσιεύματα είναι εντυπωσιακή ως προς την μαζικότητα αλλά όχι και τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα της.
Οι Γάλλοι, οπαδοί της καλής ζωής, φροντίζουν τις ημέρες της απεργίας να παίρνουν την άδειά τους διότι έχουν πολλές ημέρες άδεια, περίπου τριάντα ετησίως, ενώ με το προσωπικό ασφαλείας στους οργανισμούς όπου το προσωπικό απεργεί -και οι Γάλλοι το τηρούν αυτό- κάπως απαλύνονται οι επιπτώσεις. Βέβαια, καθώς τα πρατήρια αδειάζουν από βενζίνη, δεν ξέρω πόσο θα συνεχίσει αυτή η ειδυλλιακή εικόνα των διαδηλώσεων.
Πολλές από τις μέριμνες των νοικοκυριών την περίοδο της βιομηχανικής ανάπτυξης και της σύνολης κοινωνικής εξέλιξης πέρασαν στο λεγόμενο ‘κοινωνικό κράτος’. Δηλαδή οι εργαζόμενοι το ζήτησαν και οι εξουσίες, ως συμβιβασμό, το δέχτηκαν. Μάλιστα όσο πιο αναπτυγμένη η κοινωνία τόσο πιο πολύ ο παραδοσιακός λεγόμενος οικογενειακός ιστός έχει διαρραγεί (αυτό απαιτεί η αγορά) και οι πολίτες αναμένουν τις υπηρεσίες αυτές από το κράτος. Αυτός είναι κυρίως ο λόγος που οι Γάλλοι αλλά και οι άλλοι Ευρωπαίοι είναι τόσο μαχητικοί. Διότι για αυτούς δεν υπάρχει νοικοκυριό να τους αναλάβει αν τυχόν το σύστημα δεν έχει λεφτά.
Η διαχείριση των συντάξεων έχει αναληφθεί από το κράτος και πολλές φορές τα χρήματα των εργαζόμενων έχουν αξιοποιηθεί για να καλυφθούν τρύπες του κρατικού προϋπολογισμού ή για να ‘παίξουν’ κάποιοι παιχνίδια με ‘τοξικά ομόλογα’ και που παρόλο που πιάνουν μερικούς, δεν μαθαίνουμε ποτέ τους πραγματικούς ενόχους για τα χρήματα που χάθηκαν. Κάθε ομοιότητα με την Ελληνική πραγματικότητα είναι απλή σύμπτωση.
Το ενδιαφέρον, από πολιτική άποψη, είναι ότι ενώ η Γαλλική κοινωνία έχει θέση τις παραδοσιακές δυνάμεις (ΚΚ και αριστεριστές) στην γωνία, οι πολίτες διαδηλώνουν και μάλιστα με πείσμα. Κανείς δεν έχει τολμήσει να τους κατηγορήσει για ‘υποκινούμενους’. Επίσης ενδιαφέρον είναι να μάθουμε το πως ερμηνεύουν τα φαινόμενα αυτά της εξέγερσης της Τρίτης ηλικίας, οι μαρξιστές που μένουν κολλημένοι στο κείμενο του Μαρξ, τότε που το όριο ζωής ήταν τα πενήντα πέντε χρόνια.
Σήμερα που οι κοινωνίες μας ‘γερνάνε’, γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια αναδιανομής των πόρων του κοινωνικού κράτους σε βάρος των συνταξιούχων. Ο σύγχρονος συνταξιούχος των εξήντα χρόνων δεν είναι γέρος. Μπορεί να κάνει και να χαρεί πράγματα. Ακόμα κι αν το σύστημα συνταξιοδότησης δεν ‘βγαίνει’ αφού γεννιόνται λιγότερα παιδιά και αφού υπάρχει πολλή ανασφάλιστη εργασία από τους οικονομικούς μετανάστες, η λύση δεν είναι να αφαιμάξουν τις γλίσχρες συντάξεις. Αυτό φαίνεται πιο εύκολο και βολικό για την εξουσία αλλά εκτιμώ οτι τελικά δεν θα είναι τόσο εύκολο. Και οι καλομαθημένοι Γάλλοι αυτή την φορά λένε ‘νo’!
Η σύνταξη στους απόμαχους της δουλειάς δεν υπήρχε από πάντα. Στους αγρότες άλλωστε ήταν τόσο μικρή η σύνταξη που πρακτικά έπρεπε να είναι εργαζόμενοι για όλη την ζωή τους. Άρα έπρεπε να είναι υγιείς και ικανοί προς τούτο. Όταν αυτό δεν συνέβαινε, το βάρος (κυριολεκτικά!) της φροντίδας των γερόντων έπεφτε στους γιούς και τις θυγατέρες τους, στους γαμπρούς και τις νύφες. Στους αγροτικούς οικισμούς αυτός ήταν ο κανόνας.
Το μεγάλο μέρος της περιουσίας θα τα έπαιρνε αυτός που θα κοίταζε θα φρόντιζε το γέρο. Δεν ήταν λίγα τα δράματα και οι αδελφικές σύγκρουσης που είχαν ως αιτία την διανομή κατά αυτό τον τρόπο της κληρονομιάς και αφορμή την αδιαφορία κάποιας νύφης για την πεθερά κοκ.
Το παράπονο του πατέρα μου ήταν ότι με γονική παροχή μετέφερε την περιουσία του στα παιδιά του κι έχασε την δύναμη του να μας επηρεάζει, είναι έκφραση της θέλησης να είναι παρών στην ζωή. Σιγά την περιουσία, θα μου πεις όμως σε εκείνον δημιουργούσε την βεβαιότητα ότι έχει κάτι να διαχειρίζεται, να δίνει στα εγγόνια του χαρτζιλίκι !
Το να είναι αυτάρκης ο γέροντας ή η γριά αλλά να αισθάνεται και χρήσιμος, όχι άχρηστος, είναι πολύ σημαντικό. Είναι πρωτίστως θέμα υγείας. Όταν η πεθερά θέλει να κάνει κουμάντο στο σπιτικό του γιου της και αυτό συγχύζει την νύφη, αυτό είναι έκφραση αυτής της ανάγκης για να φαίνεται χρήσιμη. Το ότι ενώ αυτή αισθάνεται καλά, την ίδια στιγμή κάποιας άλλης (της νύφης) σπάνε τα νεύρα, αυτό είναι άλλη ιστορία και θα το συζητήσουμε άλλη φορά.
Θυμάμαι μια τσεχοσλοβάκικη (τότε υπήρχε ακόμα η Τσεχοσλοβακία!) που έδειχνε την συνταξιοδότηση ενός μεταλλουργού. Την ημέρα που ο παλαίμαχος θα αποχωρούσε από το εργοστάσιο, έδινε συμβολικά τα γάντια του στον νεώτερο συνάδελφο, και μετά αφού του έκαναν μια σύντομη γιορτή, έφευγε. Ο σκηνοθέτης έδειχνε το πόσο ανέτοιμος ήταν ο συνταξιούχος μεταλλουργός για την νέα περίοδο της ζωής του και πόσο άδεια και κενή την ένοιωθε. Παρόλη την νεότητα μου είχα εντυπωσιαστεί και είχα αποφασίσει ότι ποτέ δεν θα γίνω ‘παλαίμαχος’ και ‘συνταξιούχος’.
Η αίσθηση ότι είσαι άχρηστος και το μόνο που σου μένει είναι να μετράς τις ημέρες για την απόλυσή σου από το στρατόπεδο των θνητών και να περάσεις στην πολιτεία των μακάρων για την οποία όμως ο καθείς έχει ή δεν έχει άποψη, είναι φρικτή. ‘Εγώ δεν θα βρεθώ σε αυτή την κατάσταση’ είχα πει.
Τότε.
Τώρα το σκέφτομαι κάθε μέρα και αν ήταν δυνατόν και σήμερα ακόμα, θα έβγαινα στην σύνταξη για να κάνω όσα στερήθηκα.
Η σφοδρή διαμαρτυρία για την παράταση του χρόνου εργασίας (και την καθυστέρηση της παροχής της σύνταξης) των Γάλλων αλλά και ημών των ιδίων, στηρίζεται στην προσμονή για απελευθέρωση από το βάρος της οικονομίας και την ονειρική σχεδόν διάθεση του καθένα να χαρεί πράγματα και καταστάσεις που δεν τα χάρηκε ως τώρα. Βέβαια, για πολλά από αυτά έχει περάσει ο καιρός μας προ πολλού αλλά το όνειρό και η φαντασία μας μπορεί να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες!
Μου κάνει εντύπωση όμως, το ότι στις κινητοποιήσεις αυτές των εργαζομένων συμμετέχουν με ζέση και οι νέοι, ακόμα και οι μαθητές. Θέλω να πιστεύω ότι αυτό γίνεται για λόγους αλληλεγγύης προς μια κοινωνική ομάδα και όχι για τους ίδιους. Διότι εάν συμβαίνει αυτό, εάν δηλαδή οι νέοι διαδηλώνουν για την δική τους σύνταξη και όχι για το δικό τους παρόν και άμεσο μέλλον, τότε πρόκειται για μία ωριμότητα που πλησιάζει την σαπίλα!
Δεν είναι δυνατόν να σκέφτεται ο νέος άνθρωπος των 25 ετών την σύνταξη του. Είναι αφύσικο και τραγικό να αποτελεί όραμα και επιδίωξη ζωής για τους νέους πολίτες η καλή σύνταξη. Υπάρχει βέβαια η εξήγηση ότι οι νέοι διαδηλώνουν γιατί δεν θέλουν να φορτωθούν αυτοί τους γερόντους. Ίσως. Για να ελαφρύνει λίγο η συζήτηση θυμίζω την ατάκα κάποιου Αμερικανού ‘δεν πρέπει να τσακώνεσαι με τα παιδιά σου διότι αυτά θα αποφασίσουν το γηροκομείο που θα σε κλείσουν’.
O Μητσός στα ΝΕΑ δίνει μια άλλη εκδοχή αυτής της αντίδρασης των νέων: οι νέοι θέλουν να φεύγουν νωρίς οι γέροι, να μην παραταθεί ο εργάσιμος χρόνος τους, για να ανοίξουν οι θέσεις εργασίας για αυτούς. Αλλά με πολύ πειστικές αναφορές στην δημοσίευση αποδεικνύεται ότι όσοι πιο πολλοί θέλουν να δουλέψουν τόσο πιο καλά είναι για την ανάπτυξη της οικονομίας. Ή για να το πω διαφορετικά και να το ταιριάξω και για την πραγματικότητα των τριτοκοσμικών και Αλβανών οικονομικών μεταναστών, η κρίση κτυπάει κυρίως αυτούς ενώ η ανάπτυξη ωφελεί όλους. Άρα οι ρατσιστικές φοβίες απλώς δεν έχουν νόημα και βλάπτουν σοβαρά το μυαλό μας!
‘Σύνταξη στα 18 και θητεία στα 100’, αυτό το παλιό αναρχικό σύνθημα, είναι πολύ πιο επίκαιρο σήμερα και παρόλη την ακρότητα του εκφράζει τον πόθο να ζήσει κανείς δημιουργικά για να μπορεί στη δύση του βίου του να κάνει τον απολογισμό μιας πλούσιας σε εμπειρίες και δημιουργικές στιγμές ζωής.
Στην πραγματικότητα οι νέοι πρέπει να διαδηλώνουν για την ποιότητα της ζωής και της δουλειάς τους σήμερα και εκεί η μαχητικότητά τους πρέπει να είναι δεδομένη.
Θυμάμαι τα παλιό τραγούδι ‘να 'ταν τα νιάτα δυό φορές τα γηρατειά καμία...’ και συνειδητοποιώ με χαρά ότι από τότε έχουμε γίνει σοφότεροι: συνειδητοποιούμε την ουτοπία αυτή αλλά, όπως στην Γαλλία σήμερα, οι νέοι είναι δίπλα στα γηρατειά (ή και σε όσους τα πλησιάζουν) όχι για να τους βοηθάνε να διασχίσουν τον δρόμο, αλλά για να σηκώνουν το κοινό τους πανό στην διαδήλωση να δώσουν δύναμη στους ‘παλιούς’ για την αξιοπρέπεια όλων μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου