Το αλουμίνιο είναι καταπληκτικό υλικό. Η κατανάλωσή του αυξάνεται συνεχώς σε όλο τον κόσμο. Δεν υπάρχει τομέας της ζωής μας που να μην έχει αλουμίνιο: από τα χάπια για το στομάχι μέχρι και αυτοκίνητα, κουφώματα για τα κτίρια, δοχεία και σκεύη κάθε είδους. Είναι ελαφρύ μέταλλο, εύκολα επεξεργάσιμο και ανακυκλώσιμο αλλά η παραγωγή του απαιτεί πολλή ενέργεια.
Τον παλιό καλό καιρό, η ύπαρξη πετρωμάτων που περιέχουν αλουμίνιο (ο βωξίτης είναι το πιο γνωστό) σε αξιοποιήσιμο μέγεθος, θεωρούνταν θείο δώρο και τρομερή φυσική εύνοια για την χώρα μας. Κανείς δεν είχε φανταστεί πως θα μπορούσαν να γίνουν κατάρα.
Στο υπέδαφος μας, υπάρχουν σχεδόν όλα τα μέταλλα και μάλιστα, όπως συμβαίνει με τον βωξίτη των βουνών μας, σε εξαιρετικά καλή ποιότητα. Έτσι η μεταλλευτική βιομηχανία, οι επιχειρήσεις που βγάζουν το μετάλλευμα από τα έγκατα της γης, είναι από τις ισχυρές βιομηχανίες της εθνικής μας οικονομίας.
Οι πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες αλλά και οι προοδευτικοί διανοούμενοι και μηχανικοί της χώρας μας από παλιά επίσης είχαν ασχοληθεί με το θέμα της προστιθέμενης αξίας στα μεταλλεύματα: δηλαδή είχαν προτείνει και επιδιώξει την βιομηχανική τους επεξεργασία και την εξαγωγή έτοιμων προϊόντων. Επιδίωξαν την παραγωγή και διάθεση του μετάλλου αλουμινίου και όχι του τριμμένου χώματος.
Κι αφού οι δικοί μας δεν ήταν ικανοί να το κάνουν το έκαναν οι ξένοι.
Για το αλουμίνιο, οι Γάλλοι πρώτοι ήρθαν στην δεκαετία του ‘60. Με μία, αποικιοκρατική σχεδόν, σύμβαση με την τότε Ελληνική κυβέρνηση -που απαιτούσε την δημιουργία αποκλειστικώς για αυτούς ειδικού υδροηλεκτρικού σταθμού στο φράγμα Κρεμαστών για να έχουν πολύ φτηνή ηλεκτρική ενέργεια- δημιούργησαν το συγκρότημα παραγωγής αλουμινίου στην θέση "Αγ. Νικόλαος" και δημιούργησαν τον οικισμό Άσπρα Σπίτια στην Αντίκυρα για να μένουν οι εργαζόμενοι στην Πεσινέ, την Γαλλική εταιρεία ιδιοκτήτρια του εργοστασίου. Έτσι το μάθαμε κι έτσι το λέμε ακόμα: Πεσινέ.
Εκείνη την εποχή, το να πιάσει κάποιος δουλειά στο συγκρότημα ήταν περίπου ευλογία. Οι συνθήκες διαμονής στα Άσπρα Σπίτια ήταν πρωτοποριακές για την χώρα μας.
Σύμφωνα με τα οικονομικά βιβλία, με την βιομηχανική ανάπτυξη, εισόδημα παράγεται στην χώρα και ακόμα κι αν η διανομή του δεν είναι υπέρ των εργαζομένων, κάτι καλό μένει παρόλα αυτά.
Εκείνη την περίοδο, η δημιουργία εργοστασίων είχε θεωρηθεί ένδειξη θετική για την οικονομία της χώρας ενώ η αύξηση του αριθμού των εργατών (έστω και ιμιτασιόν αφού οι πιο πολλοί διατηρούσαν την γεωργική τους ιδιότητα και συνέχιζαν να καλλιεργούν τα χωράφια τους για πρόσθετο εισόδημα) είχε από ορισμένους αριστερούς διανοητές και πολιτικά κόμματα θεωρηθεί θετικό για την πολιτική ριζοσπαστικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας.
Μπορεί να υπήρχαν δυσκολίες μαρξιστικής ερμηνείας του φαινομένου και της ταξικής τους τοποθέτησης αλλά τα στατιστικά στοιχεία έδειχναν αύξηση της εργατικής τάξης. Η κυρίαρχη διαπίστωση ήταν πως ‘εφόσον έχουμε τα εργοστάσια, αρκεί η αλλαγή της εξουσίας και όλος αυτός ο παραγόμενος πλούτος θα διανεμηθεί πιο δίκαια και ο λαός θα επωφεληθεί‘. Ήταν μια άλλη διατύπωση της εξίσωσης του Λένιν: Κομμουνισμός = εργατική εξουσία + εξηλεκτρισμός.
Και οι δύο διαπιστώσεις δεν επιβεβαιώθηκαν προς τα παρόν αλλά αυτό δεν απέτρεψε πολλούς από τα να τις πιστεύουν και να επιμένουν στην επαλήθευση τους.
Στον λογαριασμό δεν έμπαινε ποτέ το θέμα των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Κάποιες φωνές επιστημόνων κυρίως στις ΗΠΑ από την δεκαετία του '60, είχαν χαρακτηριστεί μικροαστικές ευαισθησίες. Οι Οικολόγοι και οι Πράσινοι, πριν γίνουν υπολογίσιμη πολιτική δύναμη στην Γερμανία του ΄80 κυρίως, ήταν για γέλια. Την καταστροφή στο περιβάλλον των τότε σοσιαλιστικών χωρών που τώρα διαπιστώσαμε όλοι μας, τότε δεν την μάθαινε κανείς.
Ακόμα κι εδώ σε εμάς, όταν διαπιστώθηκε στην Αντίκυρα, ότι τα πρόβατα που βοσκούσαν στα διπλανά υψώματα δεν μπορούσαν να ζήσουν διότι τα δόντια τους στράβωναν λόγω της αυξημένης περιεκτικότητας σε φθόριο του ατμοσφαιρικού αέρα και αφού εντοπίστηκε η αιτία στα αέρια λύματα της Πεσινέ που ήταν πλούσια σε φθόριο λόγω της διαδικασίας της ηλεκτρόλυσης, η όλη καταγγελία περιορίστηκε στην απαίτηση αποζημιώσεων από τους τσοπαναραίους της περιοχής. Νομίζω ότι απο τότε μπήκαν φίλτρα αλλά δεν είμαι καθόλου βέβαιος και βέβαια δεν είμαι επίσης βέβαιος για το αν δουλεύουν.
Η βιομηχανική παραγωγή που είχε μαγέψει τον Μαρξ και είχε κυριαρχήσει στις σοσιαλιστικές χώρες, είχε μαγέψει και τους προοδευτικούς πολιτικά επιστήμονες και ενεργούς πολίτες και οι αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον έμεναν απαρατήρητες. Ακριβώς το ίδιο είχε συμβεί στις αρχές του 20ου αιώνα στις βιομηχανικές περιοχές των ΗΠΑ, της Μεγ. Βρετανίας, της Γαλλίας όπου ο σκοτεινός από τα καυσαέρια ουρανός και η μυρωδιά απο τους πρώτους κινητήρες εσωτερικής καύσης των πρώτων αυτοκινήτων θεωρούνταν δείγματα ευμάρειας και πολιτισμού!
Στην δική μας περίπτωση, όποτε είχε παρουσιαστεί πρόβλημα ρύπανσης περιβάλλοντος αυτό είχε εξηγηθεί ως επιδεικτική αποχή της κρατικής εξουσίας από τον έλεγχο για την τήρηση των όρων περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Διότι αυστηρούς νόμους και φλύαρους πολιτικούς είχαμε και έχουμε. Αξιόπιστους μηχανισμούς ελέγχου δεν έχουμε ούτε είχαμε.
Η προστασία του περιβάλλοντος, ίσως το μάθαμε τώρα, έχει κόστος. Το ενδεχόμενο η κοινωνία να μην σηκώνει το οικονομικό βάρος αυτό, δεν είχε τεθεί ποτέ προς συζήτηση. Στο δίλημμα "γκαρσόνια και καθαρίστριες ή βιομηχανικοί εργάτες" όλοι έχουμε ταχθεί με το δεύτερο.
Θεωρητικά, για όλα τα τεχνικά ζητήματα υπάρχει λύση αλλά στην πολιτική ρητορεία προτιμάμε να ξεχνάμε το κόστος.
Να, στην βιομηχανία παραγωγής αλουμινίου, η λάσπη που παράγεται ως επικίνδυνο παραπροϊόν, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί κάπου (σε παραγωγή οικοδομικών υλικών για παράδειγμα) αλλά αυτή η αξιοποίηση έχει κόστος που κανείς δεν είναι διατεθειμένος να αναλάβει με ευκολία.Ο επιχειρηματίας Μυτιληναίος σίγουρα δεν είναι και για αυτό με τις ευλογίες του Νομάρχη το αναβάλλει.
Η πολιτεία από την άλλη δεν είναι ικανή ή δεν επιθυμεί να επιβάλλει την επιστημονική αντιμετώπιση κι έτσι η λάσπη σε εμάς, στην Αντίκυρα αν και τοξική, διοχετεύεται αμέσως στον Κορινθιακό κόλπο ενώ στην Ουγγαρία μαζευόταν σε δεξαμενές για . . . μελλοντική αξιοποίηση.
Το μέλλον εκεί ήρθε αλλά με απαίσια μορφή: με μια γερή νεροποντή και η λάσπη παρασύρθηκε, έπνιξε κάμποσες περιοχές, σκότωσε ανθρώπους και μόλυνε τον Δούναβη και όλες τις περιοχές που ο ποταμός διασχίζει.
Κι έτσι μάθαμε όλοι με τραγικό ως προς τις συνέπειες τρόπο, ότι η αρνητική επίδραση στο περιβάλλον δια των αποβλήτων πάσης μορφής (στερεών, υγρών, αέριων) έχει ένα χαρακτήρα αντικειμενικό και "υπερ-συστημικό" . Διότι και επί σοσιαλισμού πάλι σε δεξαμενές μάζευαν στην Ουγγαρία τα λύματα της αλουμινοβιομηχανίας. Απλώς τώρα η Ιστορία τους έπνιξε!
Και τώρα τι;
Τώρα πρέπει να συμφωνήσουμε ότι από τη τόσο κοντινή μας Ουγγαρία κάτι μάθαμε:
- Ότι η βιομηχανική ανάπτυξη έχει δυσμενείς συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον και ότι οι πολίτες πρέπει να είναι ενήμεροι για αυτές.
- Ότι το περιβάλλον είναι ευαίσθητο και ότι υπάρχουν ανθρώπινες δράσεις καταστροφικές για αυτό και μη αντιστρεπτές.
Ο Κορινθιακός είναι μια σχετικώς κλειστή θάλασσα και πρέπει οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις να τον ρυπαίνουν σε τέτοιο βαθμό που αυτή η θάλασσα να μπορεί να αφομοιώσει. Το πόσο και το πως το ξέρουμε και έχει επανειλημμένα ανακοινωθεί αλλά οι βιομηχανικές μονάδες που έχουν αρχίσει να μαζεύονται δεν βλέπω να ενδιαφέρονται για αυτό και τα αρνητικά συμπτώματα τα βλέπουμε ήδη στον δικό μας Άγιο Νικόλαο και την Αλυκή.
Από την άλλη, η απόλυτη θέση για μηδενική ρύπανση από την ανθρώπινη δραστηριότητα εξασφαλίζει την "μη ανάπτυξη" και αυτό έχει επίσης αρνητικές συνέπειες στον τρόπο ζωής μας και στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής μας.
Εγγυητής για αυτή την ισορροπία είμαι ο πολίτης και οι θεσμοί που ο ίδιος δημιουργεί ή αυτοί που
συμμετέχει. Δυστυχώς όμως για εμάς, ο πρώην Νομάρχης μας και νυν θρασύς υποψήφιος Περιφερειάρχης, προτίμησε τον ρόλο του ευγενούς θεατή των γεγονότων. Οι τοπικές εξουσίες όπου αντέδρασαν αυτό έγινε σπασμωδικά και όλα έμειναν χωρίς υποστήριξη, χωρίς συνέχεια και τελικά χωρίς αποτέλεσμα.
Να γιατί ενόψει των Περιφερειακών εκλογών, η επιλογή προσώπων και σχηματισμών που έχουν αποδεδειγμένα άποψη για την ισορροπημένη ανάπτυξη και συμβίωση όλων των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στην περιοχή μας αξίζει να ενισχυθούν.
Όμως καμία εκλογή δεν ακυρώνει την υποχρέωση του καθενός μας να μαθαίνει και να είναι έτοιμος για διεκδίκηση ενός καθαρού περιβάλλοντος.
Η οικολογική καταστροφή της Ουγγαρίας και η λάσπη που χύνεται εκεί μακάρι να ξεπλύνει τον δικό μας "ωχαδερφισμό", να ξυπνήσει τις πρακτικές οικολογικές ευαισθησίες μας και να οξύνει τα πολιτικά μας κριτήρια για την περιβαλλοντική πολιτική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου