Όταν καλές επιλογές δεν έχω, απέχω;

Στις δημοτικές εκλογές μέχρι σήμερα, έπρεπε να επιλέξω τους ανθρώπους που θα διοικούσαν τον Δήμο και ταυτόχρονα έπρεπε να στείλω ένα μήνυμα προς την κάθε φορά Κυβέρνηση για τις επιλογές της. Συνήθως μέχρι σήμερα σε τοπικό επίπεδο υπήρχαν οι ‘περίπου κομματικοί’ συνδυασμοί και σε επίπεδο Νομού οι ‘καθαρόαιμοι κομματικοί’ συνδυασμοί. Έτσι μπορούσα να επιλέξω και να στείλω ότι μήνυμα ήθελα.

Μεταξύ μας όμως, έχω βαρεθεί να στέλνω μηνύματα που κανείς δεν λαμβάνει υπόψη του.

Στις πολύ τοπικές, τις δημοτικές εκλογές, υπήρχε πάντα μια εγγενής αντίφαση. Διότι πράγματι υπήρχαν (και υπάρχουν!) άνθρωποι που κρινόμενοι για την δυνατότητα προσφοράς τους στην μικρή κοινωνία μας είναι άψογοι, είναι φιλότιμοι, είναι τίμιοι αλλά έχουν διαφορετικές πεποιθήσεις από τις δικές μου σε ότι αφορά τα ζητήματα της Μεγάλης Πολιτικής σε εθνικό ή σε διεθνικό επίπεδο.

Με απασχολούσε πάντα το ‘τι να κάνω’, ειδικά όταν επρόκειτο για ανθρώπους συγγενείς η και φίλους και κυρίως με βασάνιζε το ερώτημα για το ποιό κριτήριο είναι το πιο σημαντικό: το γενικό πολιτικό ή το τοπικό και προσωπικό;

Στην πολιτική ζωή μου έως σήμερα πάντα ήμουν κατά της αποχής. Πάντα πίστευα ότι στον πολίτη δεν δικαιολογείται απάθεια και μη συμμετοχή στο πολιτικό γίγνεσθαι. Κι εγώ συμμετείχα ενεργά. Για πολλά χρόνια το πολιτικό και το κομματικό ταυτίζονταν και για αυτό υπήρξα και μέλος κόμματος.

Ώσπου κατάλαβα μια μέρα ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα. Η ενασχόληση με την πολιτική είναι θετική εφόσον το όραμα που σε εμπνέει είναι εγερτήριο για προσωπική δημιουργία και ηθική ικανοποίηση, που προκύπτει από την αποδοχή της προσφοράς σου και τη συμμετοχή σου στην συλλογική προσπάθεια για αλλαγή προς το κοινώς αποδεκτό καλύτερο της κοινωνίας.

Τι γίνεται όμως όταν σου ζητάνε να υφίστασαι ένα μίζερο γίγνεσθαι στο όνομα της ρεαλιστικής προσέγγισης των πραγμάτων; Όταν δεν υπάρχει η πρόταση για ένα άλμα στο μέλλον αλλά μια φτωχή ανταπόκριση-αντίδραση στις απαιτήσεις του σήμερα; Όταν πρέπει να δέχεσαι τους μέτριους να σε εξουσιάζουν με το επιχείρημα ότι ‘κάποιος πρέπει τέλος πάντων να κάνει την καθημερινή δουλειά’;

Εκεί η απάντηση ήταν αμείλικτη: αυτό απαιτεί η λογική του αγώνα! Κι έτσι υποτασσόμουν στην αναγκαιότητα ύπαρξης των μετρίων κομματικών στελεχών. Σαν κι εμένα, πολλοί άλλοι σε κάθε κομματικό σχηματισμό δέχονταν την κατάσταση αυτή ως φυσικό επακόλουθο της πολιτικής. Και να που οδηγηθήκαμε: να διαχειρίζονται τις τύχες μας οι μέτριοι και οι ανίκανοι και το μοναδικό τους επιχείρημα είναι ότι αυτοί κάνουν την ‘βρομοδουλειά’ της εκπροσώπησής μας.

Κάποτε όμως, από όσα βλέπεις και ακούς, αγανακτείς και  λες ‘φτάνει πια’ και ‘νισάφι’. Τότε η πολιτική πράξη απαιτεί να διαχωρίσεις την θέση σου και θαρραλέα να πεις ‘δεν μου κάνετε και για αυτό δεν σας κάνω’ και να χαράξεις άλλη πορεία.

Όχι να γίνεις ένας αναχωρητής εντός της Πόλεως, ένας άφωνος ιδιώτης,  αλλά να διατυπώσεις εμπράκτως και όχι μόνο θεωρητικώς, μιαν άλλη πρόταση πολιτικού βίου που δεν είναι πάντα συμβατός με όσα οι άλλοι θεωρούν πολιτική.

Δηλαδή να δείξεις εμπράκτως ότι ο πολιτικός σου ρόλος, ως προσφορά προς το κοινωνικό σύνολο, μπορεί να είναι ενεργός μέσω της δημιουργικής σου ενασχόλησης με ποικιλία περιεχομένου.

Γνωρίζω πολλούς ανθρώπους που το κάνουν και τους θαυμάζω: ασχολήθηκαν με πρότυπες και πρωτότυπες καλλιέργειες, προώθησαν την αθλητική δραστηριότητα, δημιούργησαν ξενώνες και ανέπτυξαν μοντέλα συμβίωσης στο φυσικό περιβάλλον, πρωτοστάτησαν στην δημιουργία συλλόγων προστασίας των πολιτικών δικαιωμάτων, συμμετείχαν σε δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και τόσα άλλα. Όλα αυτά ως έργα ζωής και όχι ως προεκλογικά τρικ.

Έτσι, θεωρώ την συμμετοχή μου στην δημιουργία και συνέχιση του ΕΡΜΟΥ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗ πολιτική πράξη και για αυτό συνεχίζω.

Παρατηρώ όμως ότι πολλοί περιορίζουν την πολιτική δραστηριοποίηση τους  στην κομματική ένταξη ή ψηφίζοντας στις εκάστοτε εκλογές. Παρουσιάζεται μάλιστα ως επιχείρημα η άποψη του Περικλή στον ‘Επιτάφιο’ (για τον ιδιώτη απόβλητο της πόλης και για τον ενεργό πολίτη που είναι η δόξα της) και παραλείπεται η ουσία της Αθηναϊκή Δημοκρατίας, βασικό χαρακτηριστικό της οποίας ήταν η με κλήρωση επιλογή των διοικούντων σε πολλούς τομείς της πόλης.

Αυτή η μέθοδος απαιτούσε από τους πολίτες να φροντίζουν να είναι ικανοί να διοικούν και για αυτό άνθησε η ποίηση (τραγωδία και κωμωδία), η φιλοσοφία, οι τέχνες τότε. Διότι υπήρχε ανάγκη να εκπαιδεύεται ο πολίτης, να μαθαίνει διαρκώς και αυτό ήταν το βασικό καθήκον του.

Κατ’ αναλογία και κατ’ ουσία των τότε αξιών, σήμερα ως πολιτική συμμετοχή, δεν πρέπει να θεωρείται μόνο η συμμετοχή στην ψηφοφορία χωρίς γνώση και άποψη.

Η αποχή ως άρνηση συμμετοχής σε μια διαδικασία που δεν σε σέβεται ή θεωρείς πως δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα που σε απασχολεί, υπάρχει παλαιόθεν (από τα χρόνια της Λυσιστράτης!) και ήταν πάντα πολιτική πράξη.

Η αποχή είναι η διακοπή μιας συνεχούς διαδικασίας (που είναι ο κανόνας) όταν πια σου είναι ή ίδια δυσάρεστη και σου είναι αδιάφορο το αποτέλεσμα της.

Στο Λύκειο κάναμε αποχή από τα μαθήματα κι έτσι εκφράζαμε την αντίθεσή μας για κάποια απόφαση της Διεύθυνσης του σχολείου.

Η απεργία είναι κάτι αντίστοιχο για τους εργαζόμενους: διακόπτεται η ροή της παραγωγής οπότε ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης ζημιώνεται και πιέζεται να υποχωρήσει στα αιτήματα των απεργών.

Το πολιτικό μας σύστημα δεν αναγνωρίζει, δεν καταγράφει την αποχή από τις εκλογές. Αντί να το ενδιαφέρει η απορριπτική στάση των πολιτών και να την ερμηνεύσει ως απώλεια της νομιμοποίησης του μηχανισμού πολιτικής εξουσίας, επιλέγει να αγνοεί την στάση των πολιτών και να εμμένει στην άποψη ‘όσο λιγότεροι τόσο καλύτερα’. Στις αναπτυγμένες χώρες το ποσοστό συμμετοχής των πολιτών στις ψηφοφορίες για την κυβέρνηση διαρκώς μειώνεται ενώ αυξάνονται οι κατασταλτικές δυνατότητες του κράτους.

Στην χώρα μας στο πρόσφατο παρελθόν η αποχή τιμωρούνταν με διάφορους τρόπους -ο πιο απλός ήταν να μην μπορείς να έχεις διαβατήριο για να ταξιδέψεις στο εξωτερικό- αλλά τώρα νομίζω ότι είτε έχουν καταργηθεί είτε έχουν ελαττωθεί έως εξαφανίσεως οι κυρώσεις αυτές.

Εδώ με ενδιαφέρει η στάση της αποχής πέρα και έξω από το ποινολόγιο.

Η υποχρέωση να ψηφίζεις παρουσιάζεται πιεστικά ως βασική ιδιότητα του ενεργού πολίτη έτσι όπως πρέπει να είμαστε όλοι μας.

Κι αν ήδη το σύστημα σε έχει καταστήσει ανενεργό; Αν ήδη το πολιτικό σύστημα δεν σε υπολογίζει και στο δείχνει με κάθε τρόπο;

Και δεν μιλάω μόνο για την ασυναρτησία του γενικού πολιτικού συστήματος όπου καθώς περνά ο καιρός όλο και πιο λίγο καταλαβαίνουμε οι πολλοί το τι πράττουν οι λίγοι όλων των κομμάτων.

Μιλώ και για την μικρή μας κοινωνία, τον Δήμο μας.

Οι Ερημοκαστραίοι, έτσι που έγιναν τα πράγματα, έχουν πολλούς λόγους να απέχουν από τις προσεχείς δημοτικές εκλογές. Καταρχήν είναι η αδιαφορία της επίσημης πολιτείας και των εκπροσώπων μας (πλην ενός από όσο γνωρίζω) ως προς κάτι που οι ίδιοι οι Θεσπιείς θεωρούν σημαντικό για αυτούς αλλά και κάθε σκεπτόμενος πολίτης σε κάθε γωνιά του κόσμου έτσι το βλέπει. Μιλώ για την διαγραφή του ονόματος ‘Θεσπιές’ από το όνομα του νέου Δήμου, που ποτέ δεν κατάλαβα τι βλακώδη σκοπό εξυπηρέτησε.

Ακόμα, ο παράλογος τρόπος που συγκροτήθηκαν οι νέοι Δήμοι που αλλάζει αφύσικα τον τρόπο της ζωής μας, δεν εξηγήθηκε ποτέ. Δεν εξηγήθηκε το γιατί αγνοήθηκε τόσο προκλητικά η τοπική κοινωνία.

Πρόσφατα παραδείγματα αυτής της αδιαφορίας του τοπικού πολιτικού συστήματος, ενόψει των εκλογών, είναι και τα ακόλουθα.

Οι υποψήφιοι δεν παρουσίασαν πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- τους εαυτούς τους ως άτομα, ως πολίτες ως μελλοντικοί παράγοντες της διοίκησης του τόπου- στους άλλους πολίτες. Ξέρουμε μόνον ότι ακούμε από τους άλλους ή από προσωπική γνώμη.

Η δημόσια παρουσίαση, για όσους υπήρξε τέτοια, στην καλύτερη περίπτωση ήταν απλώς ένα ‘δεν θα πω ψέματα’ και ‘θα είμαι δίπλα σας’. Και τα δύο αυτά είναι ανεπαρκή: το πρώτο διότι το τι είναι ψέμα και τι αλήθεια ελέγχεται -άσε που υπάρχει και η μίση αλήθεια που είναι το πιο ισχυρό ψεύδος- ενώ το δεύτερο, δεν είναι βέβαιο ότι το θέλουμε με τον τρόπο που τελικά γίνεται -αν γίνεται. Για την ακρίβεια θέλουμε ο εκπρόσωπος να μας ενημερώνει εγκαίρως και να ζητάει την γνώμη και την συμμετοχή μας και όχι απλώς εκ των υστέρων να απαιτεί την αποδοχή των τετελεσμένων.

Ιδού το πρόβλημα: ας πούμε λοιπόν ότι πράγματι υπάρχει ένας αξιόλογος υποψήφιος σε κάποιον συνδυασμό. Ψηφίζοντας τον όμως. ψηφίζω τον μεν συνδυασμό σίγουρα, ενώ αυτός, ο δικός μου άνθρωπος, δεν είναι σίγουρο ότι θα βγει. Ακόμα όμως και να βγει, στο πλαίσιο του συνδυασμού δεν ξέρω τι καθήκοντα θα του ανατεθούν. Επειδή όλα αυτά εξαρτώνται από την εσωτερική δυναμική του συνδυασμού και τον ρόλο του Δημάρχου, εξακολουθώ να είμαι στο σκοτάδι σε σχέση με τις τελικές δεσμεύσεις του. Οπότε, τι να κάνω;

Θα έπρεπε ο κάθε συνδυασμός να έχει προβάλλει τις ιδέες του για το πως θα διαχειριστεί τα του Δήμου αλλά και τους ανθρώπους του, δηλαδή για το που και πως μπορεί να είναι χρήσιμος καθένας από τους υποψήφιους.

Τώρα όμως, τι μου ζητάνε; Να διαλέξω μόνο με βάση την προσωπική μου άποψη για την προσωπικότητα του κάθε υποψήφιου έτσι όπως την έχω διαμορφωμένη, αδιαφορώντας για άλλα πρόσωπα του συνδυασμού και για τον επικεφαλής του ψηφοδελτίου; Είναι αυτό λογικό και πολιτικώς υπεύθυνο; Τότε θα ήταν πολύ πιο λογικό να είναι ένα το ψηφοδέλτιο, να ήταν όλοι εκεί και να 'σταυρώναμε' μόνο έναν υποψήφιο (απλή αναλογική εντελώς). Οπότε τα μέλη του Δημοτικού συμβουλίου και ο δήμαρχος,  και να εκλέγονται με σειρά επιτυχίας.

Διερωτώμαι εάν υπάρχει χρόνος για να γίνουν κάποια πράγματα προς μια πιο ενημερωτική και πολιτική πορεία προς τις εκλογές.

Διαφορετικά, η αποχή σε αυτές τις εκλογές μπορεί να είναι μεγαλύτερη από ότι στις προηγούμενες αναμετρήσεις αλλά ας μην βιαστεί κάποιος να εξηγήσει το φαινόμενο ως καπρίτσιο, πεισματάκι και αδιαφορία. Η σιωπηλή αποστροφή προς ένα πολιτικό σύστημα που δεν πείθει μπορεί να γεννήσει απρόβλεπτες εξελίξεις που ίσως έχουν στο άμεσο μέλλον δημιουργικό ενδιαφέρον.