Σε πρόσφατη ανάρτηση έγινε λόγος για τον εθελοντισμό, δηλαδή "την ανιδιοτελή προσφορά στους γύρω μου, (που) είναι μια παλιά και διαχρονική αξία που μπορεί να γίνει η σημαία για την αλλαγή: στον τρόπο δράσης μας, στον τρόπο σκέψη μας, στην ίδια μας την ζωή". Οι προτάσεις με πλαγιαστά γράμματα είναι από αυτή την ανάρτηση αυτή.
Η κρίση που βιώνουμε στην χώρα μας είναι οικονομική αλλά και κρίση αξιών και από ότι φαίνεται θα κρατήσει. Το πιο είναι πρώτο και πιο δεύτερο δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα. Είναι κάτι σαν το γνωστό ερώτημα: η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα; Το σίγουρο πάντως είναι ότι τις πιο πολλές φορές η κρίση αυτή εκδηλώνεται και σε προσωπικό επίπεδο: όταν ανατρέπεται προς το χειρότερο το μέχρι τότε επίπεδο ζωής (όταν κάποιο μέλος της οικογένειας αντιμετωπίζει σημαντική μείωση εισοδήματος) της οικογένειας, δημιουργείται μια σχεδόν διαλυτική κατάσταση στο ηθικό του μέλους της οικογένειας πρωτίστως που υποφέρει αλλά και στα υπόλοιπα μέλη της.
Ενώ τα τελευταία χρόνια της Δικτατορίας και κυρίως αμέσως μετά την Μεταπολίτευση υπήρξε μια αποδοχή και δοξολογία του φτωχού (που είχε εκφραστεί και στα τραγούδια αλλά και ενδυματολογικά στην νεολαία: τζιν, αμπέχονα, άρβυλα, κλαρωτές φούστες) και σε αυτό συνέβαλε κυρίως η Αριστερά, τις επόμενες δεκαετίες υπήρξε μια ραγδαία στροφή προς τον καταναλωτισμό. Ο φτωχός θεωρήθηκε εκτός της μόδας και κακόγουστος και η μόδα κυριάρχησε στα σχολεία, στους χώρους εργασίας και ψυχαγωγίας.
Ο απολυμένος, ο χρόνια άνεργος, ο υποαπασχολούμενος δεν έχει όρεξη να ασχοληθεί με την βελτίωση της ζωής του. Κατηγορεί τον εαυτό του ως υπεύθυνο και βυθίζεται σε μια αυτοκαταστροφική πορεία εσωστρέφειας προς την κατάθλιψη. Το πιο σημαντικό είναι ότι η κατάσταση αυτή, θεωρητικά, θα έπρεπε να ωθεί τους πολίτες αυτούς σε συλλογική αντίδραση και μαχητική συμμετοχή στην διεκδίκηση της βελτίωσης της κατάστασης τους. Όμως, καθώς έχουν αδρανοποιηθεί οι παραδοσιακές μορφές συλλογικής άμυνας (σωματεία, σύλλογοι), επιλέγεται η προσωπική λύση δια της υποταγής στον σύγχρονο αφέντη: το στέλεχος του κυβερνητικού κόμματος ή τον βουλευτή. Περίεργος εκσυγχρονισμός δια της επιστροφή στις καταδικασμένες προχουντικές μεθοδεύσεις των Μαυρογιαλούρων.
Τέτοια φαινόμενα δεν λείπουν από τα χωριά μας τα τελευταία χρόνια καθώς το αγροτικό εισόδημα μειώνεται δραστικά και άλλες ευκαιρίες για απασχόληση δεν υπάρχουν.
Σε αυτή την περίπτωση, συλλογικές μορφές εθελοντικής δράσης θα μπορούσαν να βοηθήσουν θετικά το ξεπέρασμα αυτής της ενοχικής κατάστασης. Να δώσουν στον άνθρωπο που βρέθηκε στην κατάσταση αυτή κουράγιο μέσω της συλλογικής αντιμετώπισης του προβλήματος και της αναζήτησης εναλλακτικής πορείας στη ζωή.
Εδώ όμως εντοπίζουμε όλοι μας ένα κενό.
Ο πολιτικός και ο συνδικαλιστικός εθελοντισμός υπήρξε η κυρίαρχη μορφή εθελοντισμού για τους Έλληνες πολίτες στην διάρκεια του 20ου αιώνα. Όμως καθώς πολλές πτυχές του «νομιμοποιήθηκαν» και θεσμοθετήθηκαν στα χρόνια του ΠΑΣΟΚ, απομυθοποιήθηκε η εθελοντική προσφορά και ανταλλάχτηκε με αξιώματα και εισοδήματα. Ήταν η μεγαλύτερη άσκηση αφομοίωσης των πολιτών και άμβλυνσης των αντιθέσεων δια του εκσυγχρονισμού της κοινωνίας.
Και βέβαια υπήρξε επιτυχής ως προς τις διαλυτικές επιπτώσεις στους αμυντικούς μηχανισμούς των πολιτών! Η ατομική υποδούλωση του πολίτη-ψηφοφόρου έγινε καθεστώς σε ένα σύστημα πελατειακών σχέσεων. Η εξυπηρέτηση από μέρους του πολιτευτή διαφημίστηκε ως πολιτική μαγκιά και έγινε επιχείρημα πολιτικής καταξίωσης για τον επιτήδειο πολιτικάντη.
Η ανιδιοτελής προσφορά στην κοινωνία δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Στην ελληνική ιστορία έχουμε πάμπολλα παραδείγματα εθελοντικής προσφοράς. Πολύ σύντομα θα μπορούσα να αναφέρω την συμμετοχή των δημοτών στα έργα του χωριού μου στα χρόνια της Χούντας (τσιμεντόστρωση δρόμων, δενδροφυτεύσεις) και βέβαια την αθρόα, αυθόρμητη προσέλευση των πολιτών στις εθνικά καλέσματα του αντιφασιστικού πολέμου τον Οκτώβριο του 1940, την συμμετοχή των πολιτών στο έπος της Εθνικής Αντίστασης αλλά και πιο σύγχρονα σε όλους τους λαϊκούς πολιτικούς αγώνες (Πολυτεχνείο 1973).
Στην αρχαία Ελληνική Δημοκρατία, όπου η συμμετοχή των πολιτών στην διοίκηση της πόλεως ήταν υποχρεωτική και πάνδημη (μόνον οι βλάκες, οι ηλίθιοι ήταν «ιδιώτες» και δεν μετείχαν στην Εκκλησία του Δήμου, η κοινωνική δραστηριότητα δεν διακρινόταν από την εθελοντική συνεισφορά. Ακόμα και ο θεσμός των χορηγιών ήταν σχεδόν προγραμματισμένος και προβλέψιμος.
Αυτό ίσχυε και στις αρχαίες Θεσπιές και έτσι η συμμετοχή των 700 Θεσπιέων στο τελικό στάδιο της μάχης των Θερμοπυλών προκαλεί τον θαυμασμό μας αλλά πιστεύω ότι για εκείνους τους προγόνους μας ήταν η φυσική κατάληξη μια συνεπούς πολιτικής λειτουργίας.
Μαζί με την κρίση όμως πεθαίνει το παλιό και γεννιέται το καινούργιο, αυτό που όλοι περιμένουμε.
Αυτή είναι η αισιόδοξη πλευρά του προβλήματος: ενίοτε το παλιό πεθαίνει, σαπίζει και στην σαπίλα του σκοτώνει κάθε υγιή νέα προσπάθεια. Νομίζω ότι από τέτοια σαπίλα κινδυνεύουμε σήμερα. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, η ανάπτυξη εθελοντικών δράσεων είναι υγιές φαινόμενο που μπορεί να κινητοποιήσει τους πολίτες για να περιφρουρήσουν την αξιοπρέπεια τους. Μια Δημοτική Αρχή που σέβεται τον εαυτό της και θέτει εαυτόν στην υπηρεσία των δημοτών πρέπει η ίδια να μεριμνήσει για την ανάπτυξη εθελοντικών δράσεων στον χώρο της. Και αυτή θα ωφεληθεί από την κινητοποίηση των πολιτών!
Τα τελευταία χρόνια, κυρίως με αφορμή την προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων τη; Αθήνας του 2004, προβλήθηκε ο μη πολιτικός, ο λεγόμενος, κοινωνικός εθελοντισμός. Η κοινωνική προσφορά του ατόμου σε δράσεις που δεν έχουν πολιτικό περιεχόμενο αλλά ούτως ειπείν απολιτικό: οικολογικό, φιλοζωικό, φυσιολατρικό, κλπ. Πρωταγωνιστές σε αυτές τις δράσεις ήταν οι εύπορες κυρίες και συχνά οι δράσεις αυτές είχαν καλλιτεχνικό είτε φιλανθρωπικό χαρακτήρα και προκαλούσαν (όχι αδικαιολόγητα) τα σκωπτικά σχόλια των απλών πολιτών.
Δράσεις που για πολλά χρόνια λοιδορούνταν από τους πολίτες (και τους νεολαίους) ως ασκήσεις ψυχαγωγίας της κοινωνικής ελίτ όπως οι Πρόσκοποι, οι Οδηγοί, οι Ερυθροσταυρίτες, αναδείχθηκαν σε πυλώνες της νέας εθελοντικής δραστηριότητας.
Όμως επειδή η ζωή είναι πιο δυνατή από τους σχεδιασμούς και τις επιθυμίες ηγετικών κύκλων, αποδείχθηκε ότι η πολιτική εισέβαλε και στα κινήματα αυτά αφού έγινε κατανοητό ότι δεν μπορεί να λυθεί αποσπασματικά κάποιο πρόβλημα έξω και ασχέτως με την κεντρική πολιτική που υλοποιεί η κάθε κυβέρνηση.
Έτσι είδαμε πολύ συχνά να ριζοσπαστικοποιούνται
Σήμερα είναι πλατιά αποδεκτό το ότι πράγματι Ο εθελοντισμός μας δίνει την δυνατότητα να έχουμε την ατομική ολοκλήρωση αλλά και την συλλογική ευημερία. Επίσης είναι και μία μαθησιακή εμπειρία διότι αναπτύσσει όλες τις δεξιότητες του εθελοντή.
Η Ανεξάρτητη Κίνηση Πολιτών είναι μια τέτοια εθελοντική πολιτική προσπάθεια και αξίζει να δικαιωθεί. Μπορεί και πρέπει να γίνει η αφορμή για μια θετική κινητοποίηση των δημοτών του Δήμου. Αλλά για να το επιτύχει πρέπει να ακούσει τις σκέψεις τους και αφού συζητήσει μαζί τους ειλικρινά και να τις μετουσιώσει σε δεσμευτικό πρόγραμμα. Τότε μόνον ο πολίτης θα αισθανθεί μέλος μιας ομάδας που δημιουργεί και αυτό του δίνει ικανοποίηση και δυναμώνει την αυτοπεποίθησή του.
Για να μην επεκταθώ σε κοινωνιολογικές αναλύσεις που πιθανώς μερικώς κατανοώ, σταματώ εδώ και σε επόμενο κείμενο, εφόσον ενδιαφέρει το όλο θέμα, θα επανέλθω με πρακτικές σκέψεις και ιδέες για την ανάπτυξη εθελοντικών δράσεων στο Δήμο μας που ίσως βοηθήσουν την νέα Δημοτική Αρχή αλλά και όλους μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου