H φουστανέλα στο νου

Διαβάζω την είδηση στο γειτονικό ιστότοπο: Ένας Έλληνας που κατοικεί στην Ολλανδία, συμμετέχει σε έναν αγώνα πεζοπορίας που γίνεται κάθε χρόνο στην χώρα για την διάδοση του αθλήματος της πεζοπορίας. Οι πεζοπόροι περπατάνε 190 χιλιόμετρα, περνάνε από διάφορες πόλεις όπου τους υποδέχονται οι κάτοικοι και γίνεται η σχετική γιορτή υποδοχής. Μετά προστίθενται και νέοι πεζοπόροι και το βάδισμα συνεχίζεται. Συμβαίνει ο Έλληνας πεζοπόρος να είναι από τον Δήμο μας. Άραγε ήταν ο μόνος Έλληνας στην πεζοπορία αυτή;

Βλέπω το γελαστό πρόσωπο του συμπατριώτη μας, βλέπω το περήφανο παράστημα του με την φουστανέλα καθώς βαδίζει τα τελευταία μέτρα κρατώντας την γαλανόλευκη και συγκινούμαι.


Ο ίδιος ο πεζοπόρος είχε λάβει μέρος και τα προηγούμενα χρόνια στον αγώνα αυτόν αλλά τότε δεν είχε φορέσει φουστανέλα. Τουλάχιστον στην περιγραφή της είδησης δεν αναφέρεται κάτι τέτοιο. Δεν έχει σημασία πάντως. Σημασία έχει ότι ο Έλληνας εν μέσω της πρόσφατης γενικής κατακραυγής ανά τα Ευρώπας, για τους σπάταλους Έλληνες, τους τεμπέληδες (ταβερνιάρηδες), τους ανοργάνωτους (στα αεροδρόμια, στα λιμάνια), τους κλέφτες (ταξιτζήδες) και όλη αυτή την εικόνα που έχει ο Ολλανδός πολίτης (και πρέπει να πούμε ότι τουλάχιστον οι μισοί Ολλανδοί έχουν έρθει ως καλοκαιρινοί τουρίστες στην χώρα μας) αποφασίζει να δηλώσει παρών στην πολιτισμική αυτή εκδήλωση και επιλέγει για τούτο την παραδοσιακή φορεσιά μας, την φουστανέλα. Μάλιστα, έκατσε και την έραψε μόνος του!

Κι όμως, όταν πέρυσι είχαν δημοσιευτεί αποτελέσματα έρευνας, κάτι σαν βαρόμετρο κοινής γνώμης, για την κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας και το διαχειριστικό χάλι των Ελληνικών κυβερνήσεων, οι Ολλανδοί πολίτες είχαν με μεγάλη πλειοψηφία δηλώσει ότι δεν φταίει ο υπέροχος Ελληνικός Λαός αλλά οι διοικούντες αυτόν κι αυτό επίσης μου είχε κάνει θετική εντύπωση.

"Δεν θα πεθάνουμε ρε! Δεν θα λυγίσουμε! Δεν θα υποταχτούμε στα ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΤ, και ότι άλλο σύμπλεγμα γραμμάτων και παγκόσμιων εξουσιών θέλετε!", φωνάζει η παρουσία του Έλληνα φουστανελά και αυτό το πείσμα που εκπέμπει η παρουσία του συμπατριώτη μας είναι που μας συγκινεί και θέλουμε να του σφίξουμε το χέρι. Και εγώ το κάνω.

Τα υπόλοιπα είναι σκέψεις μου που μοιράζομαι, από εδώ και κάτω, χαμηλόφωνα μαζί σας .


Στα ενδότερα του μυαλού και της ψυχής μας υπάρχει μια εικόνα που αποδίδει το αδάμαστο, το αγωνιστικό εαυτό του Έλληνα και αυτή η εικόνα αποδίδεται κυρίως με τους μυστακοφόρους αγωνιστές του 1821. Από όλες τις εικόνες της τρισχιλιετούς ιστορίας μας, πιο εύκολα επιλέγουμε ως παραδοσιακή φορεσιά μας την φουστανέλα. Κι όχι μόνο. Τα παραδοσιακά μας τραγούδια (τα Δημοτικά) επίσης είναι από εκείνη την περίοδο.

Τις παραμονές της 25ης Μαρτίου, με έστελνε η μάνα μου να πάρω από μια γιαγιά, μακρινή της θεία, τη φουστανέλα του πατέρα της. Ήτανε βαριά, εκατόφυλλη λέγανε, και όταν την φορούσα στην παρέλαση νόμιζα ότι είχα πάνω μου όλον του Κολοκοτρώνη και του Καραϊσκάκη τον εθνικό τσαμπουκά και την παλικαροσύνη..

Αν είχε ντυθεί ο πατριώτης μας αρχαίος Έλλην φιλόσοφος με χλαμύδα, παρόλο που θα γινόταν πολύ πιο εύκολα αναγνωρίσιμος από τους Ολλανδούς (λόγω διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας και Γραμματείας στα σχολεία τους) δεν νομίζω ότι θα εξέφραζε εκείνο το αγωνιστικό πνεύμα που δίνει ο φουστανελάς.

Θα μπορούσε επίσης να έχει επιλέξει την στολή του μαχητή των Θερμοπυλών και πάλι θα ήταν αναγνωρίσιμος απο τους Ολλανδούς για τους προαναφερθέντες λόγους αλλά δεν το έκανε. Ούτε κι εμείς θα το κάναμε.

Οι Αρχαίοι ημών πρόγονοι, ακόμα κι όταν δεν υπήρχε έδαφος συνεννόησης με τον κατακτητή, όπως με τους Πέρσες στα 480 π.Χ., πήγαιναν ήρεμοι στην μάχη όχι για να πεθάνουν μετά των αλλοφύλων αλλά για να τους νικήσουν και να μείνουν ελεύθεροι έτσι όπως αυτοί το εννοούσαν. Υπήρχε μια φιλοσοφημένη ηρεμία και μια σιγουριά στις αποφάσεις τους κι ένα σιωπηλό πείσμα που δεν προσφέρει επικοινωνιακό και συναισθηματικό φορτίο στις ημέρες μας. Πολύ φοβάμαι μάλιστα ότι είμαστε ανίκανοι να το καταλάβουμε.

Όσο για τους αρχαίους φιλόσοφους και τους ποιητές, μπορεί να μας έκαναν γνωστούς στα πέρατα του πλανήτη αλλά οι συλλογισμοί και το περιεχόμενο των ιδεών τους που εντυπωσιάζει τους ξένους και τους μετατρέπει σε επίμονους μελετητές των αρχαίων κειμένων, εμάς μας κουράζει και προτιμάμε την απλότητα και την αμεσότητα των συνθημάτων. Να γιατί από όλη την αρχαία γραμματεία κάτι φράσεις έχουν μείνει κι επαναλαμβάνονται στους λόγους των δασκάλων στις εθνικές γιορτές: Η ταν ή επι τας, Μολών Λαβέ, Ιτε παίδες Ελλήνων, κλπ.

Επιλέγουμε να δώσουμε την εικόνα του αδάμαστου, του αλύγιστου μαχητή που με το "Ελευθερία ή Θάνατος" βάζει υπογραφή στις αυτοθυσίες και στην δέσμευση ότι πρέπει να δημιουργηθεί το Ελληνικό Κράτος, το σύγχρονο βιλαέτι μας.  Για αυτό και στα σχολεία μας πρωταγωνιστούν οι εικόνες των φουστανελάδων ηρώων του ‘21. Για αυτό και η Προεδρική μας φρουρά έχει επιλέξει ως στολή των οπλιτών εκείνη του εκσυγχρονισμένου φουστανελά, του ευζώνου;

Έχουμε μέσα μας ως σημείο αναφοράς την ιδανική εικόνα του κλέφτη, του μαχητή του ‘21 (όχι με την λερή του κηνυγημένου αλλά με την πάλλευκη φουστανέλα τους νικητή οπλαρχηγού) και για αυτό και στους μετέπειτα εθνικούς αγώνες οι ποιητές έως και τα χρόνια της Κατοχής με το Έπος της Εθνικής Αντίστασης, βάφτιζαν κάθε Εθνική προσπάθεια "νέο ΄21" και καλούσαν τους νέους να μεθύσουν ". . . με το αθάνατο κρασί του ‘21".

Κι έτσι συνεχίζουμε ως σήμερα.

Και αγνοούμε ότι οι αδάμαστοι μαχητές των ορέων, όχι μόνον συνεχώς είχαν εμπλακεί σε εμφύλιους σπαραγμούς για την νομή ακόμα και της πιο μικρής εξουσίας τους αλλά και όταν χρειάστηκε να δημιουργηθεί οργανωμένο Ελληνικό Κράτος, οι ίδιοι γενικώς προέβαλαν σοβαρές αντιρρήσεις στον Κυβερνήτη Καποδίστρια κι έφτασαν μέχρι την δολοφονία του.

Επικαλούμαστε την παράδοση των κλεφτών του ΄21 σε κάθε ευκαιρία που η αδικία από μέρους της διοίκησης, της εξουσίας μας φαίνεται κατάφωρη και προκλητική. Είμαστε έτοιμοι να κηρύξουμε επανάσταση και δεν συμμετέχουμε στην συζήτηση ενώ η προσπάθεια συμβιβασμού και εξεύρεσης λύσης θεωρείτε προδοσία.

Προτιμάμε στην φαντασίωση μας τον καλόγερο Σαμουήλ στο Σουλιώτικο Κούγκι είμαστε έτοιμοι να βάλουμε φωτιά στην μπαρουταποθήκη του μυαλού μας και να πέσουμε ηρωικώς μετά των  Υπουργών και Γενικών Γραμματέων, ενώ πιο καλά μας ταιριάζει η εικόνα του Μιαούλη που στα 1831, επί Καποδίστρια και Ελληνικού Κράτους άρτι δημιουργηθέντος, κατέλαβε παρανόμως κι έβαλε φωτιά στο ναύσταθμο στον Πόρο κι έκαψε τα πλοία ΕΛΛΑΣ -το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο του τότε εθνικού στόλου- και ΥΔΡΑ γιατί ήθελε να περάσει το δικό του και των άλλων Υδραίων καπεταναίων και όχι βεβαίως της επίσημης Ελληνικής Πολιτείας.

Τέτοια όμως τα σχολικά εγχειρίδια δεν έχουν διότι δεν κάνει -λέει- αυτές οι αλήθειες που κάνουν μικρούς τους γνωστούς ήρωες (αλλά θα έκαναν κι όλους μας σοφότερους) να αμαυρώσουν την λάμψη της φουστανέλας μέσα μας.

"Γαία πυρί μιχθήτω" αναφώνησαν ήδη οι ιδιοκτήτες των φορτηγών και συνεχίζουν τα παρκαρίσματα στις εθνικές οδούς.

Το ίδιο ουρλιάξαμε κι εμείς οι αγρότες πέρυσι και τι έγινε; Εκτός από τα καριοφίλια και τα μπουρλότα με την μορφή των τρακτέρ, πόση σοφία έμεινε στα μυαλά και στις ψυχές μας για να μην πάθουμε τα ίδια. Ρίξτε μια ματιά στα καφενεία και θα δείτε τι κατά καιρούς ανήσυχος διαλογισμός πνίγεται στην ξερή και την πρέφα και πόσο η μοιρολατρία και η απελπισία που σωρεύεται εντός μας νεκρώνει κάθε όρεξη για αναζήτηση και προετοιμασία. Αντί να προετοιμάζουμε το μέλλον μας και να το δικδικούμε σήμερα, άλλοι αποφασίζουν για αυτό και κάποια στιγμή αναπάντεχα μας πλακώνουν με το δικό τους και τότε αντιδρούμε "αγωνιστικά" και αρνούμαστε "κάθετα" τις προτάσεις των εξουσιών.

Το πνεύμα της αντίστασης, της αδιάλλακτης άρνησης, του ΟΧΙ, δεν κοιμάται ποτέ μέσα μας και στην πρώτη διαφωνία προβάλλει φωνάζοντας και χειρονομώντας με τέτοιο σαματά που δεν ακούμε ούτε εμάς τους ίδιους.

Φαίνεται πως η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, η συζήτηση και η αναζήτηση συμβιβασμών, η μελέτη των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων από τις αποφάσεις της αγωνιστικής μας έξαρσης απαιτούν μεγάλη διανοητική και ψυχική προσπάθεια και ψυχραιμία που η φουστανέλα δεν τις σηκώνει.